Pesë milionë fëmijë në mbarë botën vdiqën para ditëlindjes së tyre të pestë në 2021, me pothuajse gjysma (47%) që vdiqën gjatë muajit të tyre të parë, sipas shifrave të reja të OKB-së.

Shumica e vdekjeve mund të ishin parandaluar me një kujdes më të mirë shëndetësor, thonë aktivistët, duke shtuar se vdekjet midis foshnjave të porsalindura nuk janë ulur ndjeshëm që nga viti 2017.

Shifrat, të publikuara nga Grupi Ndër-agjenci i OKB-së për Vlerësimin e Vdekshmërisë së Fëmijëve të martën, treguan se ndërsa nivelet e vdekshmërisë kanë rënë që nga viti 2000, progresi është ngadalësuar gjatë 12 viteve të fundit.

Dr. Vandana Tripathi, drejtoresha e operacionit të sigurt Momentum në programin e planifikimit familjar dhe obstetrikës në OJQ EngenderHealth, tha: “Mjerisht, 2.3 milionë të porsalindurit që vdiqën në muajin e parë të jetës nuk është një reduktim domethënës nga 2.5 milionë foshnjat që vdiqën në muajin e parë në 2017.

“Kjo konfirmon se, pavarësisht progresit të rëndësishëm në reduktimin e vdekshmërisë amtare, nevoja të mëdha mbeten në forcimin e kujdesit të sigurt dhe cilësor të lindjes së fëmijëve, veçanërisht në urgjencat obstetrike në Afrikën Sub-Sahariane.”

Fëmijët e lindur në Afrikën Sub-Sahariane kanë 15 herë më shumë gjasa të vdesin në fëmijëri sesa fëmijët në Evropë dhe Amerikën e Veriut.

Shifrat e OKB-së tregojnë gjithashtu se 1.9 milionë foshnja kanë lindur të vdekura gjatë vitit 2021, më shumë se tre të katërtat (77%) në Afrikën Sub-Sahariane dhe në Azinë Jugore. Rreziku që një grua të lindë një fëmijë të vdekur në Afrikën Sub-Sahariane është shtatë herë më i madh se sa për gratë në Evropë dhe Amerikën e Veriut.

Lindja e parakohshme dhe komplikimet gjatë lindjes janë shkaktarët kryesorë të vdekjeve neonatale. Në mënyrë të ngjashme, më shumë se 40% e lindjeve të vdekura ndodhin gjatë lindjes. Për fëmijët që mbijetojnë pas 28 ditëve të para, sëmundjet si pneumonia, diarreja dhe malaria përbëjnë kërcënimin më të madh, tha OKB.

“Çdo ditë, shumë prindër po përballen me traumën e humbjes së fëmijëve të tyre, ndonjëherë edhe para frymëmarrjes së tyre të parë”, tha Vidhya Ganesh, drejtoresha e analitikës, planifikimit dhe monitorimit të të dhënave në Unicef. “Tragjedi e tillë e përhapur dhe e parandalueshme nuk duhet pranuar kurrë si e pashmangshme.”

Kristy Kade, drejtoresha e White Ribbon Alliance, e cila bën fushatë për shëndetin, të drejtat dhe barazinë gjinore të grave dhe vajzave, tha se shifrat nuk ishin befasuese.

“Ne nuk po u kushtojmë vëmendje grave para se të mbeten shtatzënë,” tha ajo. “Këto shifra janë rezultat i varfërisë, urisë dhe mungesës së strehimit. Ne nuk do të përmirësohemi pa u fokusuar te femrat.”

Ajo shtoi se shanset e grave, fëmijëve dhe foshnjave për të mbijetuar u reduktuan shumë, sepse mamitë dhe infermieret po largoheshin nga shërbimet shëndetësore në mbarë botën “në masë” për shkak të pagave të dobëta.

“Ne nuk mund të kemi gratë të mbijetojnë nëse mamitë nuk mund të mbijetojnë,” tha ajo. “Mamitë mund të zgjidhin shumë nga çështjet që vrasin nënat dhe foshnjat.”

Ndërsa Covid-19 nuk ndikoi shumë në vdekshmërinë e fëmijëve, pandemia mund të ketë rritur rreziqet e ardhshme të mbijetesës, tha OKB. Pandemia ka nxitur një nga ndryshimet më të mëdha të qëndrueshme në mbulimin global të vaksinimit me dhjetëra miliona fëmijë tani të cenueshëm ndaj sëmundjeve të parandalueshme.