Edhe zgjedhjet e rreme duhet të kryhen në mënyrë efektive – po s’i bëre mirë ato mund të rrezikojnë një regjim të tërë

Në dhjetor, Vladimir Putin më në fund i dha fund çdo pezullimi duke shpallur kandidaturën e tij për një mandat të pestë si president i Rusisë. Me një përzierje të dorëheqjes dhe cinizmit, bota do të shikojë se si vendi po përgatitet për një tjetër “zgjedhje” presidenciale – një term që unë e përdor me thonjëzat më të rënda.

Në prag të zgjedhjeve, Rusia do t’i nënshtrohet një transformimi kozmetik. Rrugët do të pastrohen, ndërtesat do të lyhen me bojë dhe pensionistët do të japin inkurajimin e tyre elektoral: një shujtë falas. Në ditën e zgjedhjeve, studentët dhe punonjësit e shtetit do të dërgohen në qendrat e votimit për të kryer punën e tyre më të rëndësishme: votimin në një shfaqje të orkestruar të besnikërisë ndaj Putinit.

Putini do të shtiret si përulësi në fitoren e tij dërrmuese, në atë që ndoshta do të konsiderohet si një pjesëmarrje historike. E megjithatë, siç do të jenë të manipuluara, zgjedhjet janë thellësisht të rëndësishme, siç e di shumë mirë Putini – merrni parasysh pse ai internoi kundërshtarin e tij më të madh politik , Alexei Navalny, në një burg të largët të Arktikut.

Zgjedhjet autoritare janë më shumë se thjesht teatrale: ato janë një mjet kritik për diktatorët për të ruajtur pushtetin. Nëse zhvillohen në mënyrë efektive, zgjedhjet e rreme forcojnë autoritetin e një sunduesi. Megjithatë, nëse ekzekutohen keq, ato mund të rrezikojnë një regjim të tërë.

Nën mbulesën e pushtetit absolut qëndron një e vërtetë e njohur për çdo tiran: asnjë sundimtar nuk qeveris i vetëm. Çdo lider ka pushtetin vetëm për sa kohë që ai ruan mbështetjen e koalicionit të tij fitues – vendimmarrësit kryesorë që kanë fuqinë t’i mbajnë ose t’i largojnë ata. Në demokraci, ky koalicion përbëhet nga shumica e votuesve, por për Putinin, është rrethi i tij i ngushtë – ata miq dhe të besuar që e ndihmuan të ngrihej në pushtet dhe të cilët ai i shpërbleu me poste të larta në qeveri dhe industri.

Zgjedhjet janë një kohë e llogaritjes për të gjitha regjimet. Në regjimet autokratike, llogaritja është informale dhe bëhet me dyer të mbyllura. Në prag të zgjedhjeve, autokrati dhe rrethi i tyre i brendshëm rishikojnë marrëveshjen që arritën. Lideri duhet të demonstrojë forcë, si dëshmi e aftësisë së tyre të vazhdueshme për të garantuar sigurinë dhe prosperitetin e rrethit të brendshëm. Në këmbim, rrethi i brendshëm dëshmon besnikërinë e tij të vazhdueshme. Të emëruarit politikë japin votat; oligarkët ekonomikë hyjnë për të paguar për fushatën; aparati i sigurisë qëndron pranë për të shuar mospajtimet.

Publiku – “votuesit” që pritet të vulosin sundimin e vazhdueshëm të liderit – mund të duken të papërfillshëm, por në fakt janë një shirit i qëndrueshmërisë së regjimit. Ato pasqyrojnë nëse përzierja e represionit dhe propagandës së regjimit është efektive apo ka nevojë për rikalibrim.

Ky proces shumë i orkestruar lë pak hapësirë ​​për surpriza, duke i bërë zgjedhjet një periudhë cenueshmërie për liderin dhe mbështetësit e tyre. Pas zgjedhjeve parlamentare të 2011 të manipuluara rëndë në Rusi, protestuesit dolën në rrugë në Moskë dhe Shën Petersburg, duke çuar në ngritjen e Navalny dhe aparatit të tij të frikshëm politik. Megjithëse ato protesta përfundimisht u shtypën, nuk është gjithmonë kështu. Në janar të vitit 2005, pesë vjet para se të bëhej më në fund president i Ukrainës , aleati i Putinit, Viktor Janukoviç, u detyrua të jepte dorëheqjen nga posti i tij si kryeministër pasi shpërthyen protestat publike kur ai shpalli fitoren në një votim presidencial të manipuluar.

Duke mësuar nga këto përvoja, Putini ka ndërtuar një aparat të gjerë represioni që shmang çdo mundësi për protesta masive në Rusi. Një kryeautokrat për një çerek shekulli, Putini di gjithashtu se si të përdorë zgjedhjet për të kërcënuar dhe përçarë opozitën duke lejuar disa kandidatë të dalin në votime dhe duke ndaluar të tjerët. Më pas, ndërkohë që ata të kategorisë së parë vendosin nëse do të marrin pjesë në sharadë dhe të ndajnë plaçkën, kundërshtarët e ndaluar grinden nëse do të bojkotojnë zgjedhjet apo do të bashkohen pas një kandidati të vetëm “të lejuar” të opozitës.

Me ekonominë e Rusisë që duket se po rimëkëmbet nga goditjet fillestare të sanksioneve perëndimore, rasti i Putinit është mjaft i fortë. Duke u anuar ideologjikisht konservatore dhe nostalgjike për Bashkimin Sovjetik në kulmin e tij, asnjë nga elitat e Putinit personalisht nuk e ka humbur gjumin për luftën në Ukrainë. Megjithatë, Putini nuk është plotësisht i sigurt. Vdekja misterioze e Yevgeny Prigozhin ilustron se sa do t’ zgjasë Putinit për ta shmangur sikletin dhe për të ruajtur rendin përpara zgjedhjes së tij.

Zhvillimet e papritura që mund të ekspozojnë dobësinë e Putinit në rrethin e tij të brendshëm pikërisht përpara rivlerësimit të quid pro quo-së së tyre të ndërsjellë janë një shqetësim i rëndësishëm. Siklete të tilla si një humbje e konsiderueshme në fushën e betejës në Ukrainë, një rritje e inflacionit apo edhe një skandal korrupsioni mund të dobësojnë pozitën e Putinit me elitat e tij kur ai ka më shumë nevojë për to.

Kjo paraqet një mundësi strategjike për ata që synojnë të dobësojnë kontrollin e Putinit në pushtet.

Ukraina ka një instinkt për të goditur objektivat simbolikë në momente kyçe – nga fundosja e anijes luftarake Moskva deri te bombardimi i urës së Kerçit që lidh Krimenë me Rusinë gjatë sezonit të pikut të pushimeve. Ndoshta po planifikon një surprizë parazgjedhore për Putinin. Nëse partnerët perëndimorë të Ukrainës do të merren ndonjëherë seriozisht me shpronësimin e aseteve të ngrira të Rusisë, tani është koha.

Për të qenë të qartë, nuk ka asnjë skenar në të cilin Putini humbet këto zgjedhje. Megjithatë, muajt e ardhshëm do të përcaktojnë se çfarë do të bëjë ai pas përfundimit të farsës elektorale. Nëse gjithçka shkon mirë për të, ai do të dalë më i fortë se kurrë, i gatshëm për një rund të ri të represionit të brendshëm, mobilizimit dhe përshkallëzimit në Ukrainë. Nëse gjërat shkojnë më pak mirë, Putini mund ta gjejë veten shumë të zënë me rindërtimin e rrethit të tij të brendshëm për të ndjekur qëllime më të liga.

Olga Chyzh hulumton dhunën politike dhe regjimet represive. Ajo është profesoreshë asistente në Departamentin e Shkencave Politike në Universitetin e Torontos. Këtë opinion e shkroi për The Guardian. Përkthyer nga Gazeta Online Reporteri.net.