Pa asnjë festë, një surprizë e madhe ka ndodhur.

Abortimi i vajzave, vetëm se ishin vajza, nuk po ndodh më. Kjo nisi të ndodhtë në vitin 1980, kur pajisjet e para të ekove mund të zbulonin gjininë e fetusit. Prindërit që donin patjetër një djal dhe nuk donin një familje të madhe, nisën të abortonin shtatzënitë me vajza. Globalisht, në bebet e lindura në vitin 2000, mungojnë 1.6 mln vajza, sipas raportit natyror të lindjeve. Këtë vit numri ishte 200.000 dhe është në rënie.

Ka një zbehje të preferencës për djem në vendet ku ka qenë gjithmonë e lartë. Raporti natyror është 105 djem për 100 vajza; për shkak se djemtë kanë pak më shumë gjasa të vdesin të rinj, kjo çon në barazi të përafërt në moshën riprodhuese.

Raporti i gjinive në lindje, dikur i një anshëmnë mënyrë të egër në të gjithë Azinë, është bërë më i barabartë. Në Kinë ai ra nga një kulm prej 117.8 djem për 100 vajza në 2006 në 109.8 vitin e kaluar, dhe në Indi nga 109.6 në 2010 në 106.8. Në Korenë e Jugut tani është kthyer plotësisht në normalitet, pasi ishte 115.7 në 1990.

Në vitin 2010, një kopertinë e Economist e quajti abortin masiv të vajzave “gjinicid”. Rënia globale e kësaj fatkeqësie është një bekim. Së pari, ai nënkupton një zbehje të traditave që e mbështetën atë: besimi i fortë se burrat kanë më shumë rëndësi dhe pritshmëria në disa kultura që një vajzë të rritet për t’i shërbyer familjes së burrit të saj, kështu që prindërit kanë nevojë për një djalë që të kujdeset për ta në pleqëri. Ide të tilla seksiste nuk janë zhdukur, por dëshmitë se ato po zbehen janë të mirëseardhura.

Së dyti, ai paralajmëron një lehtësim të dëmeve të shkaktuara nga teprica e njerëzve. Aborti me përzgjedhje seksi dënoi miliona meshkuj në beqari të përjetshme. Shumë prej këtyre “degëve të zhveshura”, siç njihen në Kinë, u indinjuan shumë. Dhe zemërimi i tyre ishte destabilizues për shoqërinë, pasi beqarët e rinj e të frustruar janë më të prirur ndaj dhunës. Një studim i gjashtë vendeve aziatike zbuloi se raportet e shtrembëruara të seksit çuan në një rritje të përdhunimeve në të gjitha ato. Të tjerë e lidhën çekuilibrin me një rritje të krimit të dhunshëm në Kinë, së bashku me policimin autoritar për ta shuar atë, dhe me një rrezik të shtuar të konflikteve civile apo edhe të luftës në vende të tjera. Zbehja e preferencës së djemve do ta bëjë pjesën më të madhe të botës më të sigurt.

Ndërkohë në disa rajone po shfaqet një preferencë e re: për vajzat. Është shumë më e butë. Prindërit nuk i abortojnë djemtë sepse janë djem. Asnjë vend i madh nuk ka ende një tepricë të dukshme të vajzave. Përkundrazi, preferenca e vajzave mund të shihet në masa të tjera, të tilla si sondazhet dhe modelet e fertilitetit. Në mesin e çifteve japoneze që duan vetëm një fëmijë, vajzat janë shumë të preferuara. Në të gjithë botën, prindërit zakonisht duan një përzierje. Por në Amerikë dhe Skandinavi çiftet kanë më shumë gjasa të kenë më shumë fëmijë nëse të parët e tyre janë meshkuj, duke sugjeruar që më shumë të vazhdojnë të përpiqen për një vajzë sesa për një djalë. Kur kërkojnë të birësojnë, çiftet paguajnë ekstra për një vajzë. Kur i nënshtrohen fekondimit in vitro (IVF) dhe metodave të tjera të përzgjedhjes së seksit në vendet ku është e ligjshme të zgjedhësh seksin e embrionit, gratë zgjedhin gjithnjë e më shumë vajzat.

Njerëzit preferojnë vajzat për të gjitha llojet e arsyeve. Disa mendojnë se do të jetë më e lehtë për t’u rritur, ose për të çmuar atë që ata i shohin si tipare femërore. Në disa vende ata mund të supozojnë se kujdesi për prindërit e moshuar është punë e një vajze.

Megjithatë, preferenca e re për vajza reflekton gjithashtu shqetësimet në rritje për perspektivat e djemve. Djemtë kanë pasur gjithmonë më shumë gjasa të futen në telashe: globalisht, 93% e burgosurve janë meshkuj. Në pjesën më të madhe të botës, ato kanë mbetur prapa vajzave edhe në aspektin akademik. Në vendet e pasura, 54% e femrave të reja kanë një diplomë terciare, krahasuar me 41% të meshkujve të rinj. Burrat janë ende të mbipërfaqësuar në krye, në dhomat e mbledhjeve, por edhe në fund, duke u mbyllur me zemërim në dhomat e tyre të gjumit.

Qeveritë me të drejtë shqetësohen për problemet e djemve. Për shkak se djemtë piqen më vonë se vajzat, ekziston një rast për t’i mbajtur ata një vit pas në shkollë. Më shumë mësues meshkuj, veçanërisht në shkollën fillore, ku pothuajse nuk ka të tillë, mund t’u japin atyre model. Formimi më i mirë profesional mund t’i shtyjë ata në punë që burrat i kanë shmangur prej kohësh, si p.sh. infermieria. Përshtatja e politikave për të ndihmuar djemtë në vështirësi nuk duhet të nënkuptojë disavantazhin e vajzave.

Në të ardhmen, teknologjia do t’u ofrojë prindërve më shumë mundësi. Disa do të jenë relativisht të padiskutueshme: kur është e mundur të ndryshohen gjenet për të shmangur sëmundjet e tmerrshme trashëgimore, ata që munden nuk do të hezitojnë ta bëjnë këtë. Por, çka nëse teknologjitë e reja për përzgjedhjen e seksit bëhen të përhapura? Çiftet që i nënshtrohen trajtimit të fertilitetit tashmë mund të zgjedhin spermën me kromozome X ose të përcaktojnë seksin e embrionit nëpërmjet testimit gjenetik. Teknika të tilla janë të shtrenjta dhe të rralla, por me siguri do të bëhen më të lira.

Po ashtu, më e rëndësishme, prindërit që i bëjnë fëmijët në mënyrën tradicionale me gjasë do të përdorin pajisje të zakonshme për të parë fetusin dhe gjininë. Ata që preferojnë vajzat mund të abortojnë djemtë. Askush nuk mund të diktojë se çfarë familje të ndërtoni, por duhet të keni parasysh se cilat mund të jenë pasojat nëse do të lindte një çekuilibër i ri: një brez i ardhshëm me shumë më shumë gra sesa burra.

Fuqia e numrave

Nuk do të ishte aq e keqe sa më shumë burra. Një tepricë e grave beqare nuk ka gjasa të prodhojë dhunë. Në të vërtetë, ju mund të spekuloni se një botë kryesisht femra do të ishte më paqësore dhe e drejtuar më mirë. Por nëse gratë do të përbënin ndonjëherë një shumicë të madhe, disa burra mund të shfrytëzonin pozicionin e tyre më të fortë negociues në tregun e çiftëzimit duke u bërë më të shthurur ose ngurrues për t’u përkushtuar në një marrëdhënie. Për shumë gra heteroseksuale, kjo do ta bënte më të vështirë lidhjen. Disa që duan të çiftohen nuk do të mund ta bëjnë këtë.

Le të festojmë përfundimin e luftës mbi vajzat e vogla dhe të presim ditën kur ajo do të shuhët plotësisht, por edhe ajo që vjen pas do të ketë probleme!/TheEconomist/