---

Nevzeta Imami nga Prizreni pas dy dekadash mund të vizitojë vendlindjen e saj në Bihaq në Bosnje-Hercegovinë, pasi krerët e diplomacisë së vendeve të Ballkanit Perëndimor njoftuan se do të mundësohet udhëtimi vetëm me karta identiteti, shkruan Radio Evropa e Lirë në gjuhën serbe, përcjell Reporteri.net.

Krahas kësaj marrëveshjeje për lirinë e lëvizjes, u miratuan edhe dy të tjera – për njohjen e kualifikimeve të arsimit të lartë dhe për njohjen e kualifikimeve profesionale të mjekëve, stomatologëve dhe arkitektëve – që duhet të nënshkruhet më 3 nëntor si pjesë e procesit të Berlinit.

Përveç Serbisë, Bosnje-Hercegovina është i vetmi vend në rajon që nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, por ia njeh pasaportën si dokument të vlefshëm.

Deri më tani qytetarët e Kosovës kishin nevojë për vizë për të hyrë në Bosnje dhe Hercegovinë, e që nga viti 2014 e njëjta gjë vlen edhe për qytetarët e BeH-së që duan të udhëtojnë në Kosovë, sepse atëherë u vendosën masa reciproke për regjimin e vizave.

Deri më tani, ata që jetojnë në Kosovë dhe kanë familje në BeH dhe anasjelltas, kanë pasur probleme gjatë marrjes së vizës dhe ka pasur raste kur nuk kanë mundur as përshëndetjet e fundit për të dashurit e tyre.

“Unë ëndërroj për Bihaqin dhe Bosnjën”

Një përvojë të tillë e ndau për Radion Evropa e Lirë, Nevzeta Imami, mësuese e gjuhës boshnjake para pensionimit në Prizren.

Gjegjësisht, asnjë nga anëtarët e familjes nga BeH nuk ka mundur të vijë në Kosovë kur nëna e saj, e cila ishte me origjinë nga Bihaqi, ka ndërruar jetë dy vjet më parë.

Ajo vetë nuk ka qenë në Bihaq që nga viti 2000, e cila ndodhet në veriperëndim të Bosnjë dhe Hercegovinës. Një nga arsyet është regjimi i vizave, i cili ka qenë në fuqi deri më tani.

“Unë ëndërroj që jam në Bosnje dhe Bihaċ, ku kam shkuar si fëmijë te xhaxhai im,” tha Imami për RFE.

Arifka Latifi është poete nga Prizreni, por ka të afërm të afërt në Sarajevë, të cilët nuk ka mundur t’i vizitojë me dokumente të Kosovës.

Kjo është arsyeja pse në vitin 2019, ajo mori dokumente personale të lëshuara nga autoritetet serbe dhe shkoi në Sarajevë për takime me poezi.

Më pas ajo shfrytëzoi rastin për të takuar të afërmit e saj.

“Falë zotit që këto viza do të hiqen. Më është dukur vërtet poshtëruese kur shkova në një nga ambasadat e Bosnje-Hercegovinës në rajon dhe më refuzuan. Unë kam një kartë identiteti serbe, por patjetër do të preferoj të udhëtoj lirshëm me Kosova. Së pari, do të vizitoj Sarajevën”, thotë ajo.

E për Idriz Muratin nga Nebregoshta afër Prizrenit, heqja e regjimit të vizave me Bosnjën dhe Hercegovinën është “lajm i madh”.

“Jam i lumtur që së shpejti do të ketë lirinë e lëvizjes dhe heqjen e vizave mes Kosovës dhe Bosnje-Hercegovinës. Për mua ky është lajmi më i mirë në këto vitet e fundit nuk e di sa vite… Së pari jam duke shkuar në Sheher Sarajevë, pastaj Mostar”, thotë Murati.

“Fundi i agonisë”

Muharrem Zejnullahu, kryetar i Komunitetit të Shqiptarëve në Bosnje-Hercegovinë dhe ish-ambasador i parë i Bosnje-Hercegovinës në Shqipëri, shpreson që “agonia” që lidhet me regjimin e vizave mes dy vendeve të marrë fund së shpejti.

Ai nënvizon se shqiptarët që jetojnë në BeH përballen me “probleme të pakapërcyeshme” kur duan të shkojnë në Kosovë.

“Dhe njerëzit që humbën të dashurit e tyre, anëtarët e familjeve në Bosnje dhe Hercegovinë nuk mundën të shkonin te varri i fëmijëve të tyre. Tani do të krijohet kjo perspektivë, shpresoj,” i tha ai Zejnulahut.

Ai thekson se në Kosovë para luftës së viteve të 90-ta ka pasur shumë studentë nga Bosnja dhe Hercegovina dhe shpreson që bashkëpunimi në fushën e arsimit të ripërtërihet sërish.

Zejnullah po ashtu thekson se regjimi aktual i vizave ka ndikuar shumë në bashkëpunimin ndërkulturor dhe për shembull, ai thekson se në 30 vitet e fundit në Bosnje dhe Hercegovinë nuk është shfaqur asnjë shfaqje teatrore nga Kosova.

“Ka disa zhvillime kur bëhet fjalë për festivalet e filmit, pastaj me një mijë përpjekje Festivali i Filmit në Sarajevë po përpiqet të sjellë njerëz nga Kosova, me filma të rinj”, thotë ai.

Lidhja institucionale

Usmen Baldzi, ish-zëvendësministër i Arsimit në Qeverinë e Kosovës nga komuniteti boshnjak, ka 30 vjet që nuk ka shkuar në vendlindjen e tij.

Ai thotë se ka tentuar të vizitojë zyrtarisht Bosnjën dhe Hercegovinën ose të marrë vizë dhe të vizitojë të afërm të shumtë, por pa sukses.

“Dihet se gjatë gjithë kësaj kohe na kanë penguar të lëvizim lirshëm. Së paku, ishte e palogjikshme që të shkonim në Serbi me letërnjoftime, por jo në Bosnje dhe Hercegovinë”, thotë Baldzi.

Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani më herët ka theksuar faktin se Kosova ka marrëveshje me Serbinë për lirinë e lëvizjes me letërnjoftime dhe se nuk ka arsye që të mos arrihet një marrëveshje e tillë me Bosnjën dhe Hercegovinën.

Kosova dhe Serbia arritën një marrëveshje për lirinë e lëvizjes në vitin 2011, në fillim të dialogut mes dy palëve për normalizimin e marrëdhënieve.

Baldži nënvizon gjithashtu se udhëtimi me letërnjoftim do të thoshte shumë për boshnjakët nga Kosova, pra do të përmirësonte të drejtat e tyre dhe lidhjen institucionale me Bosnjën dhe Hercegovinën.

“Të shfrytëzojmë përvojat e Republikës së Bosnjë-Hercegovinës, të studiojmë lirshëm atje dhe të marrim njohuri të reja, të na njihen diplomat… Kjo do të kushtëzojë edhe lirinë e shkëmbimit të njerëzve, mallrave dhe kapitalit”, beson ai.

Përfitime të ngjashme thekson edhe Almedin Fejza, përfaqësuesi i boshnjakëve në këshillin konsultativ për komunitete, i cili funksionon nën kabinetin e Presidentit të Kosovës.

Ai e sheh udhëtimin eventual me karta identiteti si heqjen përfundimtare të “regjimit të pakuptimtë të vizave midis Bosnjë-Hercegovinës dhe Kosovës”.

Ai shton se ai vetë ka kaluar nëpër procesin e “dhimbshëm” të marrjes së vizës për të hyrë në Bosnje dhe Hercegovinë dhe thekson besimin e tij se lëvizja e lirë sigurisht që do të kontribuonte në një pozitë më të mirë të komunitetit boshnjak.

“Jam i bindur se kjo do të ndikojë shumë pozitivisht në bashkëpunimin ndërmjet Kosovës dhe Bosnjës, në çdo sferë të veprimtarisë shoqërore: lidhjen e të rinjve, thellimin e bashkëpunimit kulturor, politik dhe ekonomik dhe në të ardhmen krijimin e kushteve për një jetë më normale dhe më normale. për ne boshnjakët duke lehtësuar bashkëpunimin me vendin tonë amë”, thotë ai.

Pozicioni më i mirë i të rinjve

Lëvizja me letërnjoftime do të thoshte shumë edhe për të rinjtë nga Kosova, nënvizon Musa Bajmak, kryetar i shoqatës së studentëve dhe të rinjve të boshnjakëve të Kosovës.

Ai shpjegon se deri më tani të rinjtë nuk mund të shkonin për të studiuar në Bosnje dhe Hercegovinë dhe shpreson se diçka e tillë mund të ndryshojë.

“Nuk e di nëse ndonjë nga të rinjtë boshnjakë të Kosovës ka tentuar të udhëtojë në Sarajevë në vitet e kaluara. Unë nuk e kam bërë sepse e dija paraprakisht se nuk do të merrja vizë. Më së shumti e bënin ata që kishin të dyfishtë shtetësia e Maqedonisë së Veriut, Malit të Zi apo Serbisë”. thotë Musa Bajmak.

Ai vlerëson se të rinjtë e komunitetit boshnjak do të dëshironin shumë të vizitonin Sarajevën dhe shton se do të organizojë vizitën e parë të studentëve nëse hiqet regjimi i vizave.

Çfarë u ra dakord?

Sekretarja e Përgjithshme e Këshillit të Bashkëpunimit Rajonal (RCC), Maljinda Bregu, tha më 21 tetor se Serbia, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Bosnja dhe Hercegovina, Shqipëria dhe Kosova arritën një marrëveshje për lëvizjen e qytetarëve pa viza.

“Marrëveshja për udhëtimin me kartë identiteti në Ballkanin Perëndimor shkatërron murin e fundit të vizave në rajon”, tha Bregu pas kësaj në kuadër të procesit të Berlinit.

I ashtuquajturi Procesi i Berlinit është një format i takimeve vjetore të iniciuara nga qeveria gjermane në vitin 2014 kur në Berlin u mbajt një konferencë për Ballkanin Perëndimor. Qëllimi i tij është të forcojë bashkëpunimin e Bashkimit Evropian me Ballkanin Perëndimor, bashkëpunimin brenda rajonit dhe të përshpejtojë integrimin e tij në Bashkimin Evropian./Reporteri.net/