Autor: Roberto Saviano

Për të kuptuar se si funksionon droga në botën tonë – dhe lufta kundër drogës – për të qenë në gjendje të flasësh për to me njohuri të fakteve, të jesh në gjendje të përhapësh informacione për drogën dhe shoqërinë, nuk mjafton një këndvështrim i vetëm, një perspektivë, ose një qëllim i vetëm: ndalimi i trafikut, arrestimi, kurimi.

Për të dhënë një pamje të plotë, duhet të jesh njëkohësisht përfaqësues i policisë, magjistrat, mjek, studiues, historian, studiues, antropolog, madje edhe ekspert i evolucionit. Duke qenë se të gjitha këto aftësi është e pamundur të gjenden të përmbledhura në një person, nëse vërtet duam të dimë historinë e drogës, efektet e trafikut në ekonomi dhe në marrëdhëniet midis shteteve, ia vlen të lexosh “Killer High. Historia e luftës në gjashtë droga” nga akademiku amerikan, Peter Andreas.

Peter Andreas është një akademik në metodën e kërkimit dhe në qasjen ndaj temës, por ai gozhdon në faqe, e bën historinë e luftës dhe drogës një histori magjepsëse sepse ajo e vë menjëherë lexuesin para një të vërtete që ai shpesh preferon ta shpërfillë: historia e luftës kundër drogës është gjithashtu dhe ndoshta mbi të gjitha historia e luftës për drogën. Dhe si në rastin e parë ashtu edhe në rastin e dytë është droga që fiton, jo ne. E rëndësishme nuk është ajo që bën kontrast, por ajo që fiton.

Peter Andreas ka gërmuar për të arritur në rrënjët më të thella të marrëdhënies midis drogës dhe luftës. Kantoni, në vitin 1839… shkruante: “Për dekada kompania britanike e Indisë Lindore, deri tani organizata më e madhe e trafikut të drogës në historinë e botës, kishte orkestruar transportin në Kinë të sasive gjithnjë në rritje të opiumit indian, një shkelje flagrante e ndalesave zyrtare. Dhe kur autoritetet kineze më në fund filluan të merren seriozisht me zbatimin e ndalimeve, Britania u përgjigj duke dërguar trupa dhe topa për të mbajtur portat e opiumit të hapura. Andreas përfundon: “Dhe në këtë mënyrë zbulojmë se Britania e Madhe nuk ishte vetëm ‘narkoshteti’ i parë i vërtetë në botë, por edhe një ‘narko-perandori’”. Çfarë hapjeje e fuqishme!

Luftërat janë bërë për drogën. Dhe luftërat janë menaxhuar, paguar, kontrolluar me drogë. Në foton që kam zgjedhur, shihni një ushtar amerikan në Vietnam që pi opium. E zgjodha sepse, nëse një histori lufte është e mundur, Peter Andreas na tregon se sa në mënyrë të pashmangshme duhet të tregohet përmes alkoolit, kafesë, duhanit, opiumit, amfetaminës, kokainës: përmes drogës. Në atë situatë, trupi ka nevojë për ndihmë për të përballuar dhimbjen torturuese dhe shpirti, i cili dëshiron një qetësi të pamundur nën një dush plumbash dhe bombash, duhet të mjegullohet.

Lëkundjet mes lejueshmërisë (jo legalizimit, pra koncepti i “koncesionit” dhe jo “mundësisë së zgjedhjes së lirë”) dhe ndalimit flasin për një superstrukturë politike dhe ekonomike që shtrihet ku të mundet, duke sakrifikuar çdo mundësi për përdorime të shëndetshme dhe të kontrolluara të substancave të caktuara në emër të parimeve të tjera, të njëjtat që frymëzuan gjatë viteve 1900 krijimin e barnave të sintetizuara plotësisht në laborator për të konsumuar trupat në emër të efikasitetit përtej çdo kufiri.

Ajo e autorit është një histori e vërtetë e njerëzimit në ekuilibrin e brishtë që luhet midis luftërave të bëra për të mbrojtur tregjet e drogës dhe atyre për t’i shkatërruar ato të paktën në dukje. Ndërsa ushtritë dhe popullatat e përfshira po i plotësojnë ato me të njëjtën urgjencë me të cilën ata bëjnë thirrje për furnizime me ushqime dhe municione. Dhe ata që bërtasin më shumë për varësinë nga droga përfundojnë duke përdorur të ardhurat e trafikut të drogës për të financuar operacionet e luftës ose për të dobësuar rivalët e tyre. Po dallimi i përjetshëm midis drogave legale dhe ilegale?

Nëse e analizojmë historinë e njerëzimit nën fokusin e luftërave, duhet pranuar se ajo nuk ekziston fare.

Sepse, paralajmëron autori, “drogat plotësisht të ligjshme kanë luajtur një rol edhe më vdekjeprurës se ato ilegale”, për të mos përmendur se dallimi midis legjitimitetit dhe paligjshmërisë është ndërtuar në mënyrë arbitrare me kalimin e kohës nga lojërat e pushtetit.

Me një sy më shumë te interesat komerciale dhe politike sesa te shëndeti i njerëzve. Kështu, siç ndodh shpesh, kriminalizohen dhe dënohen vetëm ata që mund të kriminalizohen dhe dënohen, duke i lënë të imunizuar, krejtësisht të papërlyer tregtarët e vërtetë të vdekjes.

*Roberto Saviano është një shkrimtar, eseist dhe skenarist italian.