Autor: Tomislav Markovic 

---

Aleksandar Vuçiq dhe shoqëruesit e tij pëlqejnë të mburren me sukseset e mëdha të politikës së tyre, të cilat në të vërtetë nuk janë të dukshme me sy të lirë, dhe nuk është e mundur t’i vërejmë ato as nën një mikroskop për arsyen e thjeshtë se ato nuk ekzistojnë.

---

Disiplina e vetme në të cilën klani progresist është vërtet i suksesshëm është shkatërrimi sistematik dhe bërja e institucioneve të pakuptimta, duke rezultuar në një gjendje robërie dhe një shoqëri të vdekur.

Në këtë aksion kidnapues-shkatërrues, Parlamenti i Serbisë pësoi më së keqi, ku asnjë gur nuk mbeti nga parlamentarizmi. Ndërsa opozita bojkotoi zgjedhjet, përbërja parlamentare u bë pothuajse një partiake dhe bankat parlamentare u mbushën me kuadrot më të avancuar, të mbledhur kryesisht nga aksionet, litarët dhe Akademia përparimtare e udhëheqësve të rinj.

Bëhet fjalë për njerëz të një kalibri të ri, të cilët në një mes tjetër përfundimisht do të arrinin vetëm te një nëpunës për punë anësore dhe humbje kohe, kurse te ne ata luajnë rolin e deputetit. Të privuar nga merita dhe cilësitë personale, në Kuvend ata u shpërblyen nga hiri i udhëheqësit, si të degjueshëm të zellshëm.

Kjo është arsyeja pse seancat parlamentare nuk ngjasojnë në asgjë: aty lavdërohet udhëheqësi i dashur, aty mallkohet opozita dhe të gjithë ata që kritikojnë qeverinë, e kështu me radhë pafundësisht.

Kështu, parlamenti u shndërrua në parodi dhe sasia e marrëzive që mund të dëgjohen në seanca e ka tejkaluar prej kohësh fuqinë e kuptimit njerëzor. Të shikojmë veten përmes syve të njerëzve të tjerë Sidoqoftë, në një Parlament të tillë, në mes të prodhimit të pashtershëm të marrëzisë, mund të dëgjohet kritika më koherente ndaj regjimit të Vuçiqit, ideologjisë dhe politikës sunduese që ka dominuar Serbinë për tridhjetë vjet. Dhe kjo falë vetëm një deputeti, Shaip Kamberi, Kryetarit të Partisë për Veprim Demokratik nga jugu i Serbisë.

Në fjalimet e tij, i është dhënë një diagnozë e saktë dhe precize e gjendjes së shoqërisë sonë, si dhe shkaqet që çuan në këtë gjendje ku ndodhemi. Kur Aleksandar Vuçiq kohë më parë paraqiti një raport deputetëve mbi dialogun me Prishtinën, Kamberi mori fjalën dhe i shpjegoi disa fakte elementare Presidentit të Serbisë.

Kamberi tha se “ky është pikërisht momenti që publiku në Serbi të informohet se sot Serbia në Kosovë dhe për Kosovën duhet të flasë me njerëzit të cilëve u ka vrarë fëmijët, dhe shumicës edhe familjet të tëra”.

Ai pastaj iu drejtua Vuçiqit: “Ju, zoti President, në një raund tjetër të dialogut mund të keni në anën tjetër të tryezës së bisedimeve Saranda Bogujevcin, familja e së cilës u vra nga “Shkorpionët “serbë.” Njerëzillëku i juaj nuk do t’ju lejojë ta shikoni ate me qetësi në sy. Unë besoj se sot populli serb duhet, siç tha dikur Bogdan Bogdanoviç, të shikojë veten përmes syve të njerëzve të tjerë dhe më në fund të kuptojë se të bësh miq është më e rëndësishme sesa të pushtosh territore “.

Ai vazhdoi të shpjegojë se si erdhi pavarësia e Kosovës, duke kujtuar aparteidin kundër shqiptarëve të Kosovës dhe krimet e rënda të luftës të kryera nga forcat serbe. Ai kujtoi vendimet e Tribunalit të Hagës për krimet e luftës të kryera në Kosovë dhe masakrat që u bënë atje. Meqenëse Radio Televizioni Serb transmeton seanca parlamentare, fjalimet e Kamberit janë i vetmi rast kur dikush mund të dëgjojë se çfarë ka ndodhur vërtet në Kosovë në vitet 1990 në televizionin kombëtar, është drita e vetme e së vërtetës në errësirën e propagandës së përgjithshme dhe falsifikimit të historisë së re.

Në fund të fjalës së tij, Kamberi edhe një herë citoi Bogdan Bogdanović: “Serbia është lodhur nga grindja e saj me Evropën, të cilën nuk e njeh dhe nuk e kupton. Ajo është e lodhur nga opsioni i saj lindor, nga obsesioni i saj mini-mesianik, i lodhur nga Prometeu i saj mbarëkombëtar dhe gjithëpërparues, nga ortodoksia e saj e përjetshme, nga politika e saj, nga çdo ortodoksi tjetër, tha Bogdan Bogdanović në një rast.

Do të shtoja se sot, Serbia është lodhur edhe nga Kosova, dhe kjo është arsyeja pse duhet gjetur dhe arritur një zgjidhje ”. Fjalët e Bogdanoviç vijnë nga një letër drejtuar Sllobodan Millosheviqit dhe Komitetit Qendror të Lidhjes së Komunistëve të Serbisë, shkruar menjëherë pas Kuvendit të Tetë, në të cilin u shpjegua qartë se ku do të çonte politika e atëhershme e Serbisë dhe Jugosllavisë. Fatkeqësisht, fjalët e Bogdanoviqit janë akoma aktuale edhe sot, ashtu si 34 vjet më parë.

Kujtesë e një tradite serbe të lënë pas dore Kamberi citoi edhe një personalitet tjetër të madh serb, Dimitrij Tucoviç, i cili thotë “se ëndrra për të dalë në detin Adriatik duke pushtuar Shqipërinë i përket së kaluarës, por hija e saj do të errësojë qiellin mbi popullin serb për një kohë të gjatë”.

Kjo shërbeu si pretekst për tabloidet pro-qeveritare serbe për të sulmuar Kamberin, por edhe opozitën. Në këto sulme u dalluan sidomos “Informer” dhe “Alo” e ky i fundit ishte edhe komik. Ekspertët nga “Alo” përcaktuan se i njëjti citim nga Tucoviq u citua edhe nga Borko Stefanoviq nga Partia e Lirisë dhe Drejtësisë, kështu që ata arritën në një përfundim gjenial – “këto janë të njëjtat ide nga e njëjta kuzhinë”. Sigurisht, ata janë nga e njëjta kuzhinë, dhe jo vetëm nga e njëjta kuzhinë, por edhe nga e njëjta kokë – e Dimitrije Tucoviqit.

Është nga kuzhina socialdemokrate në të cilën janë gatuar disa zgjidhje të ndryshme dhe disa ide më normale, të cilat mund ta kishin bërë Serbinë një shoqëri të mirë. Në vend të një alternative të tillë, ne kemi pasur në pushtet forca nacionaliste, kolektiviste, të errëta, gjë që na çoi në këtë rënie, dhe tabloidët janë thjesht përfitues në një fatkeqësi të njerëzve që vetë-përjetësojnë.

Kamberi i kujton rregullisht publikut këtë traditë serbe të lënë pas dore. Në një rast, ai iu drejtua patriotëve të rremë si më poshtë: “Çfarë situate politike, sociale, ekonomike, kulturore, shëndetësore dhe arsimore i keni sjellë Serbisë, ju patriotë të vetëshpallur?” Serbia e Dimitrij Tucović, Danilo Kiš, Bogdan Bogdanović, Ivan Đurić, Borka Pavićević? Ata ndoshta sot po rrotullohen në varre “.

Askush nuk e ka shkatërruar dhe devalvuar aq shumë këtë vend të trishtuar se sa ata që gënjejnë vazhdimisht kinëse e duan shumë, ata që betohen për besnikëri ndaj popullit të tyre ndërsa i plaçkitin dhe i shtyjnë ata në luftëra. Dhe mënyra për të dalë nga kjo e pastrehë qëndron pikërisht në atë që thanë dhe bënë kundërshtarët e nacionalizmit serbomadh dhe projektit të luftës që mori kaq shumë viktima. Çfarë të pritet nga Serbia E hidhur është e vërteta që thotë Kaberi në parlament, e hidhur, por absolutisht e nevojshme për Serbinë e sotme.

Pa të vërtetën e dhimbshme, pa u përballur me realitetin, ne nuk mund të lëvizim nga pika e vdekur. Kështu e sheh Kamberi ideologjinë dominuese: “Nacionalizmi ekstrem që dominoi gjatë viteve 1990 në thelb ndryshoi vetëm formën. Koncepti nacionalist i shtetit nuk nënkupton krijimin e një shteti të qëndrueshëm dhe efikas, as të një shoqërie moderne. Prandaj kjo është arsyeja pse Serbia është një shtet i papërfunduar, sepse çështja e së ardhmes së saj ende nuk është zgjidhur.

“Për shkak të aspiratave territoriale që janë ende të forta, Serbia nuk është në gjendje të kryejë integrimin e brendshëm.” Problemi kryesor i politikës serbe është aspirata e vazhdueshme për zgjerimin e territorit, thelbi i të cilit është në të vërtetë në mungesë të dëshirës për të organizuar shtetin brenda kufijve aktualë.

Dhe jo vetëm në ato aktuale – edhe nëse nacionalistët e çmendur do të krijonin Serbinë e tyre të shumëpritur, ajo do të ishte njësoj e çorganizuar, e shkatërruar dhe armiqësore ndaj qytetarëve të saj si Serbia e sotme. Shumë mund të citohet nga fjalimet e kthjellta parlamentare të Kamberit, këtu është vetëm një citim tjetër karakteristik: “Çfarë të presësh nga një Serbi që nuk është në gjendje të identifikojë figurat dhe lëvizjet antifashiste, nga një Serbi që barazon partizanët dhe çetnikët?” Si mund të presim që Serbia, e cila nuk njeh kufijtë e sovranitetit dhe integritetit të saj territorial, të heqë dorë nga politika hegjemoniste? Serbia, e cila nuk është në gjendje të vlerësojë Zoran Gjingjiç as post mortum, si do t’i vlerësojë pakicat? Nga Serbia, e cila nuk ka vullnet për të sqaruar vrasjen e Slavko Curuvija, si mund të presim që ajo të sqarojë vrasjen e vëllezërve Bytyci?

Ne nuk mund të presim që Serbia, e cila e konsideron veten një viktimë historike, të kërkojë falje zyrtare ndaj kombeve tjerë. Si mund të presim njohjen zyrtare të gjenocidit në Srebrenicë nga Serbia, e cila lavdëron Ratko Mlladiçin? Ne nuk presim nga Serbia që mbronë kriminelët Ljubisha Dikovic dhe Bozidar Delic pranimin e krimeve të luftës kundër civilëve në Racak, Mejë, Korenicë dhe Qyshk. Në të vërtetë, nga një Serbi e tillë nuk mund të pritet të ketë një politikë moderne, evropiane, pikënisja përfundimtare e kësaj mënyre të menduari është ideja e një “bote serbe”, ai eufemizëm për një Serbi të Madhe. Vuçiq dhe shoqëria e tij nuk shkuan më tej se kaq, arritjet e tyre optimale dhe të dështuara janë idetë kriminale nga vitet 1990.

Kundër kësaj ideje dhe politike qëndron një burrë, Shaip Kamberi, duke i rezistuar me këmbëngulje shumicës, duke thënë të vërteta të dhimbshme që shumë njerëz ende nuk duan t’i dëgjojnë. Ikje e panevojshme nga e vërteta Pas paraqitjeve të para të Kamberit në Kuvend, u shfaqën menjëherë spekulime për një udhëheqës të ri potencial të opozitës. Kamberi mohoi menjëherë thashethemet e tilla, duke thënë se si politikan ai nuk ka ambicie të merret me punën e udhëheqjes opozitare në Serbi, dhe se “përgjegjësia për demokratizimin e Serbisë i takon shumicës serbe”.

Ky është problemi kryesor. Edhe nëse pjesa më e madhe e opozitës do të ishte e pranishme në Parlament, përsëri vetëm Kamberi do të fliste për të kaluarën, krimet, ideologjinë katastrofale hegjemoniste, çfarë të keqe u shkaktoi fqinjëve por edhe vetë Serbisë një projekt i çmendur nacionalist, mbi përgjegjësia e Aleksandër Vuçiqit dhe të gjithë akterëve të tjerë të asaj politike shkatërruese.

Kjo është rrënja e të gjitha të këqijave të sotme, nga shteti i kapur dhe korrupsioni surreal, përmes futjes së një sistemi autoritar, deri në lidhjen e qeverisë me grupet kriminale. Kamberi nuk është vetëm opozitar personal, por një kundërshtim thelbësor ndaj Vuçiqit dhe gjithçkaje që ai përfaqëson. Këto janë thjesht dy botë të ndryshme: njëra nacionaliste, e shekullit të nëntëmbëdhjetë, e keqe, shkatërruese dhe tjetra – e civilizuar, evropiane, demokratike. Për një ndryshim të vërtetë në shoqërinë serbe, nuk mjafton të zëvendësohet Vuçiç dhe progresistët, por të çrrënjoset ideologjia që i krijoi ata.

Në një sondazh të opinionit publik, kur u pyetën “Çfarë ndodhi në Srebrenicë në korrik 1995?”, 15 përqind e qytetarëve u përgjigjën – gjenocid. Nëse nuk do të kishte propagandë të përgjithshme mediatike që mohon gjenocidin, kjo përqindje sigurisht që do të ishte shumë më e lartë. Ata njerëz gjithashtu duhet të votojnë për dikë, mendoj se ata gjithashtu duhet të kenë opsionin e tyre politik.

Në vitin 2017, pak para zgjedhjeve presidenciale, Sasha Jankoviç tha se në Srebrenicë ishte kryer gjenocid, kështu që ai zuri vendin e dytë në zgjedhje, duke fituar 16.36 përqind të votave. Këto të dhëna tregojnë se shpesh llogaritja e opozitës me qëndrimin ndaj së kaluarës është e panevojshme, dhe ai që vendos të rrëzojë Vuçiqin mund ta bëjë këtë në një platformë antinacionaliste, qytetare, vërtet demokratike, sepse situata tashmë është bërë e padurueshme.

Nëse dikush vendos seriozisht t’i japë fund sundimit katastrofik të progresistëve, qytetarët do ta mbështesin edhe nëse ai thotë një të vërtetë të vështirë dhe të dhimbshme. Tani për tani, vetëm Shaip Kamberi po e bën këtë në parlament. Shpresoj që zëri i tij i vetmuar të jetë një pararojë e një të ardhmeje më të mirë dhe të ndryshme.

*Huazuar nga Al Jazeera. Autori është gazetar dhe shkrimtar nga Beogradi.