Ekziston një ndryshim në jetëgjatësinë midis burrave dhe grave, dhe madje është i dukshëm midis kafshëve mashkullore dhe femërore.

Statistikisht, një grua në një çift të moshuar ka të ngjarë të jetojë më shumë se partneri i saj mashkull.

Në Gjermani në vitin 2022, për shembull, burrat kishin një jetëgjatësi mesatare prej pak më shumë se 78 vjet, ndërsa jetëgjatësia e grave ishte 82.8 vjet, shkruan Hindustan Times.

Në një studim të ri, studiuesit amerikanë shpjegojnë se faktorët e jashtëm, mes tyre kryesori pandemia e COVID-19, janë fajtorë për zgjerimin boshllëk. Në punimin, botuar në JAMA Journal of Internal Medicine në nëntor 2023, autorët thanë se pandemia preku në mënyrë disproporcionale burrat në SHBA dhe kontribuoi në uljen e jetëgjatësisë mesatare të tyre.

Kontribuesi tjetër kryesor në jetëgjatësinë më të ulët të meshkujve janë ato që studiuesit e quajnë “vdekje nga dëshpërimi”; — jetët e shkurtuara nga vetëvrasja, çështjet e varësisë ose krimi i dhunshëm, për shembull.

“Ndërsa normat e vdekjeve nga mbidoza e drogës dhe vrasjet janë rritur si për burrat ashtu edhe për gratë, është e qartë se burrat përbëjnë një pjesë gjithnjë e më disproporcionale të këtyre vdekjeve,” tha autori kryesor i studimit, Brandon Yan.

Hendeku në jetëgjatësi midis burrave dhe grave është një realitet i njohur dhe ka disa shpjegime të mundshme. Disa nga faktorët kryesorë përfshijnë:

Pandemia e COVID-19: Studimi i përmendur thekson se pandemia e COVID-19 ka kontribuar në uljen e jetëgjatësisë së meshkujve në SHBA. Burrat janë prekur disproporcionalisht nga pandemia dhe kanë pasuar një rritje të vdekshmërisë nga çështje të tilla si vetëvrasjet dhe probleme të tjera shëndetësore.

Vdekje nga dëshpërimi: Vetëvrasja, çështjet e varësisë, dhe krimi i dhunshëm janë faktorë që kanë ndikuar në jetëgjatësinë më të ulët të meshkujve. Këto çështje janë përmendur si “vdekje nga dëshpërimi” dhe kanë një ndikim të madh tek jetëgjatësia e meshkujve.

Punë të rrezikshme: Meshkujt janë më shpesh të ekspozuar ndaj punëve të rrezikshme dhe profesioneve të cilat mund të kenë pasoja negative për shëndetin. Për shembull, puna në zjarrfikje ose sektorë të tjera të rrezikshme mund të rrisë rrezikun e aksidenteve dhe sëmundjeve.

Mungesa e kujdesit shëndetësor: Disa studime kanë treguar se meshkujt kanë më shumë gjasa të anashkalojnë kontrollet rutinë shëndetësore krahasuar me gratë. Mungesa e kujdesit shëndetësor dhe vonesat në identifikimin dhe trajtimin e sëmundjeve mund të ndikojnë në jetëgjatësi.

Vetëvrasjet: Meshkujt kanë një shkallë më të lartë të vetëvrasjeve krahasuar me gratë. Stigma rreth kujdesit për shëndetin mendor mund të bëjë që meshkujt të mos kërkojnë ndihmë në mënyrë të mjaftueshme.
Sëmundjet e zemrës: Meshkujt kanë më shumë gjasa të vuajnë nga sëmundjet e zemrës, që mund të ndikojnë në jetëgjatësi.

Punët e rrezikshme: Meshkujt shpesh angazhohen në punë të rrezikshme fizike, që mund të rrisin shanset e aksidenteve dhe dëmtimeve shëndetësore.

Studiuesit po përpjekin të kuptojnë më mirë këto ndryshime dhe faktorët që ndikojnë në hendekun e jetëgjatësisë midis gjinive. Esencialisht, shumë nga këto shpjegime lidhen me modele të ndryshme të sjelljes dhe ekspozimit ndaj rreziqeve të ndryshme.

Një ekip autorësh nga Instituti Federal i Kërkimit të Popullsisë i Gjermanisë ekzaminoi jetëgjatësinë sipas seksit në Austri, Republikën Çeke, Danimarkë, Francë, Gjermani, Sllovaki dhe Zvicër dhe zbuloi se diferenca e vdekshmërisë midis gjinive ishte ulur.

Rezultatet, të publikuara në Gazetën Evropiane të Shëndetit Publik në korrik 2023, tregojnë se rënia e hendekut të jetëgjatësisë midis gjinive “u shkaktua kryesisht nga një reduktim i vdekshmërisë së tepërt të meshkujve nga sëmundjet kardiovaskulare dhe neoplazmat.”

Në mars 2020, një studim nga një ekip ndërkombëtar studiuesish tregoi se në natyrë, gjitarët femra jetonin më gjatë se meshkujt. Studimi u botua në Proceedings of the National Academy of Sciences. Në 101 speciet që studiuan shkencëtarët, femrat’ jetëgjatësia mesatare ishte mesatarisht 18.6% më e gjatë se ajo e meshkujve. Në të kundërt, te njerëzit, ky numër qëndron në 7.8%.