Kjo sepse këto janë pesë mbiemrat më të zakonshëm në Kinë, të ndarë nga më shumë se 433 milion njerëz, ose 30% e popullsisë, sipas shifrave të qeverisë.

Me 1.37 miliardë qytetarë, Kina ka popullsinë më të madhe në botë, por ka një nga grupet më të vogla të mbiemrave. Vetëm rreth 6,000 mbiemra janë në përdorim, sipas Ministrisë së Sigurisë Publike dhe shumica dërrmuese e popullsisë, gati 86%, ndajnë vetëm 100 nga ato mbiemra.

Për ta thënë këtë në perspektivë, Shtetet e Bashkuara, me më pak se një të katërtën e popullsisë së Kinës, raportuan 6.3 milion mbiemra në regjistrimin e tyre të vitit 2010.

Ekzistojnë disa arsye për Kina ka pak mbiemra

Kina është më pak e larmishme nga racat sesa vendet si Amerika ku një shumëllojshmëri e grupeve të pakicave rrisin diversitetin e mbiemrave. Ka të bëjë edhe me gjuhën pasi në Kinë nuk mund të shtoni thjesht një shkronjë dhe të krijoni një mbiemër të ri, sic mund të ndodhë në Amerikë.

Ka edhe një faktor tjetër në lojë: teknologjia.

Revolucioni dixhital i Kinës ka transformuar jetën e përditshme dhe shumë prej këtyre sistemeve mbështeten në një listë të kufizuar të shkronjave të standardizuara kineze.

Kjo do të thotë që njerëzit me shenja apo shkronja të rralla në emrat e tyre, të cilët nuk janë në përputhje me sistemet ekzistuese kompjuterike, mund të lihen pas, duke shtyrë shumë njerëz për të ndryshuar emrat e tyre për hir të lehtësisë, edhe nëse kjo do të thotë të braktisësh shekuj të trashëgimisë dhe gjuhës

Si u zhdukën disa mbiemra?

Nuk ishte gjithmonë kështu. Gjatë gjithë historisë së saj të gjatë, Kina ka regjistruar më shumë se 20,000 mbiemra, sipas Chen Jiawei, një profesor në Universitetin Normal të Pekinit, i cili ka hulumtuar shpërndarjen e mbiemrit kinez. Disa studiues të tjerë mendojnë se ka deri në 23,000 mbiemra.

“Kultura e mbiemrave është përhapur në vendin tonë për mijëra vjet, me një ndikim të thellë dhe të gjerë”, tha Ministria e Sigurisë Publike në sondazhin e saj vjetor mbarëkombëtar të 2019 mbi mbiemrat.

“Gjatë historisë, mbiemrat janë zhvilluar, duke formuar më shumë se 6,000 mbiemra në përdorim sot.”

Regjistrimet e para të mbiemrave kinezë shtrihen në “epokën e shkrimit të bronzit, bambusë dhe mëndafshit”, sipas ministries, duke iu referuar kur njerëzit shkruanin në dinastitë Shang dhe Zhou (1600-256 pes), para shpikja e letrës.

Nga Dinastia Song (960-1279 Pas Krishtit), një libër i quajtur “Njëqind mbiemra familjar”, që rendit disa qindra mbiemrat më të zakonshëm, ishte bërë një tekst klasik që u mësohej fëmijëve.

Historia e Kinës, e mbushur me migrim, trazira politike dhe luftëra, ka bërë që shumë gjëra të zhduken e një ndër to janë dhe shumë mbiemra.

Ndonjëherë, sunduesit dhe klanet e lashta miratonin mbiemrat e shtetit ose të feudomës së tyre, të tjerëve iu dhanë mbiemra të rinj mbretërorë nga perandorët. Gjatë dinastive, pakicat etnike dhe grupet nomade gjithashtu miratuan mbiemra kinezë Han.

“Njerëzit ndonjëherë ndryshonin mbiemrat e tyre për lehtësi. Herë të tjera ata e bënin atë nga bestytni, duke hequr dorë nga një mbiemër që besohet se sjell fat të keq,” tha Chen.

Zhdukja e mbiemrit është gjithashtu një dukuri e ndodhur natyrshëm e quajtur procesi Galton-Watson, i cili paraqet që në shoqëritë patrilineale, mbiemrat humbasin ose ‘vdesin’ me kalimin e kohës me çdo brez të ri ndërsa gratë marrin mbiemrat e burrave të tyre.

Për shembull, nëse një mbiemër përqendrohej në një zonë të veçantë dhe nuk kishte mjaft pasardhës meshkuj, mbiemri mund të “zhdukej natyrshëm”, tha Chen. Ndërkohë, familjet e mëdha me më shumë meshkuj, ishin në gjendje të kishin më shumë fëmijë, duke zgjeruar dhe përhapur mbiemrin.

Studiuesit e konsiderojnë Kinën një shembull të zakonshëm të këtij procesi, pjesërisht sepse historia e gjatë e vendit tregon se ajo ka humbur më shumë mbiemra me kalimin e kohës, krahasuar me vendet e reja ose vendet ku mbiemrat nuk u bënë praktikë e zakonshme deri vonë.