E ndërsa talebanët forcojnë kontrollin e tyre në Afganistan, ekziston një rajon i largët, rezistenca e të cilit ndaj grupit militant shkon dekada më parë.

Tani, rezistenca e fundit është nën kërcënim. Talebanët kanë grumbulluar forca në dhe rreth krahinës Panjshir, e vetmja që ende nuk ka rënë nën kontrollin e militantëve. Të hënën, talebanët thanë se kishin kapur tre zona në Luginën Panjshir. Çfarë duhet të dini për lëvizjen e rezistencës në Panjshir?

Ku është Lugina e Panjshir?

Lugina Panjshir, rreth 150 kilometra (rreth 93 milje) në veri të Kabulit, është epiqendra e luftës guerile afgane. Lugina i ka rezistuar gjatë okupimit të huaj; ushtria e Perandorisë Britanike nuk ishte në gjendje të depërtonte në rajon gjatë përpjekjes së saj për të marrë Afganistanin në shekullin XIX.

Në vitet 1980, luftëtarët që mbronin luginën nën udhëheqjen e Ahmad Shah Massoud arritën të mbanin nën kontroll forcat sovjetike, edhe pse “BRSS” kontrollonte Kabulin dhe zona të mëdha të pjesës tjetër të vendit. Peizazhi i Luginës së Panjshir luan një rol në suksesin e tij mbrojtës.

Të futur në një vargmal dhe të arritshëm vetëm përmes një gryke të ngushtë, forcat vendase kanë shfrytëzuar prej kohësh vendndodhjen e tij të largët si një avantazh ndaj pushtuesve të mundshëm.

Para marrjes së Afganistanit nga talebanët, udhëheqësit e provincës Panjshir i kishin bërë thirrje qeverisë afgane në Kabul që t’u jepte atyre më shumë autonomi. Shumica e popullsisë së luginës janë taxhikë etnikë, ndërsa talebanët janë kryesisht Pashtunë.

Aleanca Veriore

Pasi sovjetikët u tërhoqën nga Afganistani në 1989, fraksione të ndryshme muxhahedine ose luftëtarë të shenjtë islamikë u ndanë në grupe, duke luftuar për kontrollin e vendit. Nga ky kaos, Massoud krijoi Aleancën Veriore, një koalicion i forcave uzbeke dhe taxhike. Për një kohë forcat e tij pushtuan Kabulin, por u akuzuan për abuzime të të drejtave të njeriut. Pjesa më e madhe e vendit ra në duart e talebanëve në 1996.

Por Aleanca Veriore, nën udhëheqjen e Mssoud, arriti ta mbajë Luginën Panjshir të lirë nga kontrolli i grupit militant gjatë gjithë sundimit të tij. I njohur si “Luani i Panjshir”, Massoud udhëhoqi një ofensivë anti-talebane derisa u vra nga njerëzit e “Al Kaedës” dy ditë para sulmeve të 11 shtatorit 2001.

Koalicioni tani udhëhiqet nga djali i Massoud, Ahmad Massoud, i cili është zotuar të vazhdojë luftën kundër talebanëve./ Abcnews.al