Pse talebanët e morën Afganistanin në vetëm 10 ditë ofensivë të dhunshme, më shpejt se amerikanët dhe britanikët e morën atë në pushtimin e vitit 2001? Dhe pse lufta njëzetvjeçare, në të cilën Shtetet e Bashkuara shpenzuan më shumë se dy trilionë dollarë, nga të cilët më shumë se 80 miliardë dollarë për armatimin dhe trajnimin e ushtrisë dhe policisë afgane, përfundoi në një humbje kaq katastrofike pas tërheqjes amerikane?

---

Një nga shpjegimet që po shfaqet gjithnjë e më shumë në publik është se populli afgan mbështet qartësisht talebanët ose të paktën i preferon ata mbi qeverinë demokratike të njohur ndërkombëtarisht në Kabul deri vonë.

Sipas një sondazhi të vitit 2019, afganët i konsiderojnë talebanët si një kërcënim.
A është vërtet kështu, është e vështirë të thuhet. Sondazhet në dispozicion, siç është sondazhi i Fondacionit Asia, nuk sugjerojnë mbështetje të konsiderueshme të talebanëve në mesin e afganëve – krejt e kundërta. Sipas një sondazhi të fondacionit, në mesin e afganëve të vitit 2019, 65.6% e të anketuarve thanë se nuk do të votonin për një president i cili do të bënte një marrëveshje paqeje me talebanët nëse gratë nuk mund të shkonin më në shkollë ose të largoheshin nga shtëpia.

93.1% e tyre thanë se kishin frikë kur takojnë talebanë, dhe 68.9% thanë se talebanët përbënin kërcënimin më të madh për sigurinë. 85.1% e tyre thanë se nuk kishin simpati për talebanët. Megjithatë, deri në 88.7% e të anketuarve thanë se mbështesnin bisedimet e paqes me talebanët, shkruan index.hr, transmeton Reporteri.net.

Është e rëndësishme të theksohet se sondazhi u krye drejtpërdrejt në 17,812 afganë, nga të cilët 49% ishin gra, kështu që pikëpamjet e tyre përfaqësohen në mënyrë të barabartë.

Nga ana tjetër, ekziston një sondazh i madh i Qendrës Kërkimore Pew të vitit 2013, i kryer në 39 vende me shumicë myslimane ose pakicë të konsiderueshme, mbi 38,000 të anketuar myslimanë.

Pew polls on what Muslims believe on Sharia, stoning, & death penalty for leaving Islamhttp://t.co/AnP3CEAY0x pic.twitter.com/6aLSc7Eqcr

— Michael Shermer (@michaelshermer) October 17, 2014

Sipas një sondazhi të vitit 2013, deri në 99% e afganëve mbështesin sheriatin si një ligj shtetëror.

Dhe sipas atij sondazhi,99% e të anketuarve – besojnë se sheriati, ose ligji islam, duhet të jetë një ligj zyrtar.

73% e tyre besojnë se sheriati është fjala e Zotit e shpallur  për njeriun, dhe 67% besojnë se ekziston vetëm një mënyrë e saktë për të interpretuar sheriatin.

61% e të anketuarve afganë u përgjigjën se Sheriati duhet të zbatohet për të gjithë qytetarët, jo vetëm për myslimanët. Natyrisht, interpretimet se si duhet zbatuar sheriati në përgjithësi ndryshojnë midis myslimanëve në të gjithë botën, por deri në 81% e afganëve mbështesin ndëshkimin trupor nën sheriat – të ashtuquajturit hudud – për krime të tilla si grabitja. Dhe dënimi që parashikohet për grabitje sipas sheriatit është – prerja e dorës.

Një përqindje edhe më e lartë e afganëve në këtë sondazh, 85% e tyre, mbështesin goditjen me gurë të grave si dënim për tradhtinë bashkëshortore, siç parashikohet nga Sheriati.

Vetëm një përqindje pak më e vogël, 79% e të anketuarve, mbështesin dënimin me vdekje për ata që largohen nga Islami.

Vetëm 30% e afganëve besojnë se një grua ka të drejtë të zgjedhë nëse do të mbajë shami (apo hixhab apo burka), dhe 95% e tyre besojnë se predikimi dhe përhapja e besimit tek jobesimtarët është një detyrë fetare.

Kujtojmë, se talibanët zbatuan shumë nga këto rregulla dhe parime islamike-fundamentaliste ndërsa ishin në pushtet për herë të parë, nga 1996 në 2001. Brenda një muaji nga përmbysja e diktatorit komunist Muhamed Najibullah, talebanët dërguan “policë moralë” në rrugë, e cila mbikëqyri respektimin e ligjit të Sheriatit.

Burrat u detyruan të rritnin mjekrën. Gratë duhej të vishnin burka, një veshje që mbulonte tërë fytyrën dhe trupin. Shkollat ​​për vajzat mbi moshën dhjetë vjeç janë mbyllur.

Gratë që do të dilnin në publik të pashoqëruara nga një person mashkull mund të rriheshin. Futbolli u ndalua, ashtu si fotografia, televizioni, kinemaja dhe muzika; përveç atyre të natyrës fetare. U futën ndëshkimet tashmë të përmendura hudud si amputimi i duarve, fshikullimi dhe goditja me gurë.

Qeveria talebane bëri ekzekutime publike famëkeqe në stadiumin Gazi në Kabul.

Se si do të duket regjimi taleban tani që ata janë përsëri në pushtet nuk është ende plotësisht e qartë, pasi ata po dërgojnë mesazhe mjaft të paqarta. Nga njëra anë, ata theksojnë se të drejtat e grave do të mbrohen, por “brenda kornizës së ligjit të Sheriatit”, siç tha zëdhënësi i tyre në konferencën e parë për shtyp, dhe se ato ende do të jenë në gjendje të arsimohen dhe të punojnë në disa sektorë.

/Reporteri.net