Pse i dëgjojmë tingujt e fjalëve në mendimet tona, në kohën sa mendojmë pa folur? A janë këto vetëm iluzione të prodhuara nga kujtesa e të folurit të hapur?
Këto pyetje ka kohë që kanë pikasur një mister – një që është relevant për përpjekjen tonë për t’i identifikuar gjuhët e pamundshme – ato që nuk kanë rrënjë në trurin njerëzor.
Ky mister është relevant nga një perspektivë metodologjike, pasi që për t’u marrë me të kërkohet ndryshim radikal i qasjes sonë te lidhjet mes gjuhës dhe trurit. Kërkohet kalim nga identifikimi (i teknikave neurologjike), ku neuronet janë duke u ndezur për të identifikuar se çfarë neuronesh po aktivizohen kur merremi me detyra gjuhësore.
E marrim këtë pyetje të thjeshtë: nga çka krijohet gjuha?
Sigurisht, gjuha përbëhet nga fjalët dhe rregullat për kombinim, por pika e këndvështrimit të fizikës ekziston në dy hapësira të ndryshme fizike – jashtë dhe brenda trurit. Kur jeton jashtë trurit, përbëhet nga valët akustike e mekanike të molekulave të ngjeshura dhe të rralluara të ajrit – për shembull zëri. Kur ndodhet brenda trurit, përbëhet nga valët elektrike që janë kanali i komunikimit për neuronet. Valët në rastet e tjera. Këto janë gjërat konkrete prej të cilave krijohet gjuha fizikisht.
Ka një lidhje të dukshme mes valëve të zërit dhe trurit. Zëri lejon që përbërësit e një truri, kur shprehen në fjalë, të hyjnë në trurin tjetër. Ekzistojnë gjithashtu mënyra të tjera që dy trutë të shkëmbejnë informata gjuhësore – nëpërmjet syve, me gjuhën e shenjave apo nëpërmjet sistemeve të prekshme si “Braille” apo Metoda Tadoma.
Reporteri.net është gazetë online e lajmeve nga vendi dhe bota. Qëllim kryesor ka informimin e drejtë, të paanshëm dhe të shpejtë. Reporteri.net, në pronësi të “R Media L.L.C.”, është themeluar në mars të vitit 2019 dhe drejtohet nga gazetarët Bekim Kabashi dhe Mentor Gjergjaj.
E-Mail: info@reporteri.net
Marketing: marketing@reporteri.net
Adresa: Rr. UÇK, Nr. 102/11 10000 Prishtinë, Kosovë
© Reporteri (R Media L.L.C.), 2019-2025. Të gjitha të drejtat e rezervuara.