SHBA-të deri më tani janë përmbajtur nga miratimi i një çmimi më të ulët për naftën ruse, duke ngritur pyetjen nëse BE-ja mund të guxojë të veprojë e vetme.

Bashkimi Evropian po përgatit një raund të ri sanksionesh kundër Rusisë për të shtuar presion mbi Kremlinin dhe për ta detyruar atë të bjerë dakord për një armëpushim 30-ditor pa kushte në Ukrainë, një hap që aleatët perëndimorë e konsiderojnë të domosdoshëm për negociata serioze paqeje.

Ursula von der Leyen ka dhënë tashmë një skicë të asaj që supozohet të synojë kjo paketë, e 18-ta që nga shkurti i vitit 2022: sektorin financiar të Rusisë, “flotën në hije” dhe tubacionet Nord Stream, të cilat aktualisht nuk janë funksionale.

Për më tepër, presidentja e Komisionit Evropian ka propozuar një rishikim poshtë të çmimit maksimal të naftës ruse për të ulur më tej fitimet nga shitjet në mbarë botën, një fluks parash thelbësor për të mbështetur pushtimin në shkallë të plotë të Ukrainës.

“Na duhet një armëpushim i vërtetë, na duhet Rusia në tryezën e negociatave dhe duhet t’i japim fund kësaj lufte. Presioni funksionon, pasi Kremlini nuk kupton asgjë tjetër”, tha Von der Leyen më parë këtë javë pas takimit me senatorin amerikan Lindsey Graham.

Por ka një problem: ndryshe nga sanksionet e tjera që blloku i ka vendosur Rusisë, të tilla si ndalimet e shumëfishta të eksportit dhe importit, kufiri i çmimeve ka një dimension politik dhe praktik që tejkalon sferën institucionale të Brukselit dhe shtrihet përtej oqeanit.

Dividendë të papaguar
Kufiri i çmimit të naftës ruse u prezantua në dhjetor 2022 nga Grupi i Shtatë (G7) me iniciativën e administratës së Joe Biden. Ai u përshëndet si një mekanizëm i zgjuar dhe inovativ për të mobilizuar fuqinë kolektive të aleatëve perëndimorë dhe për të paralizuar makinën e luftës me intensitet të lartë të Rusisë.

Si pjesë e planit, G7, së bashku me Australinë, miratuan ligje që u ndalonin kompanive të tyre vendase të ofronin shërbime, të tilla si sigurimi, financimi dhe vendosja e flamurit, për anijet cisternë ruse që shisnin naftë bruto të transportuar në det mbi një çmim të paracaktuar.

Sekreti qëndronte te fuqia e tregut: për dekada të tëra, firmat perëndimore, veçanërisht ato britanike, kanë dominuar sektorin e Mbrojtjes dhe Dëmshpërblimit (P&I), një lloj sigurimi që u jep pronarëve të anijeve mbrojtje të gjerë dhe u lejon atyre të mbulojnë kosto potencialisht të mëdha nga çdo dëm aksidental i shkaktuar ekuipazhit, pronës së tyre ose mjedisit.

Për shkak të rreziqeve të natyrshme të lëvizjes së naftës në ujëra të larta, P&I sot konsiderohet normë në tregtinë detare dhe një domosdoshmëri për t’u pranuar në një port të huaj. Duke shfrytëzuar firmat e tyre kryesore, G7 synonte të krijonte një efekt ekstraterritorial që do të kufizonte çmimin e naftës ruse jo vetëm brenda juridiksioneve të tyre, por në të gjithë botën.

Pas bisedimeve intensive prapa skenave, kufiri u vendos në 60 dollarë për fuçi , një kompromis midis shteteve anëtare të vijës së ashpër dhe atyre të kujdesshme.

Megjithatë, strategjia funksionoi vetëm deri në një farë pike.

Edhe pse çmimi i naftës ruse Urals ra gradualisht, ai mbeti vazhdimisht mbi 60 dollarë, duke tejkaluar shpesh pragun e 70 dollarëve.

Anashkalimi i hapur iu atribuua “flotës në hije” që Rusia vendosi në det të hapur. Këto anije cisternë janë aq të vjetra dhe të mirëmbajtura keq saqë bien jashtë standardeve P&I dhe mbështeten në sisteme alternative dhe të errëta sigurimi që i shpëtojnë mbikëqyrjes së G7-ës.

Me pak sektorë në ekonominë ruse që kanë mbetur për t’u sanksionuar, Brukseli e ka kthyer shikimin nga kufiri i naftës si një mjet për të shtrënguar presionin mbi Kremlinin dhe për të siguruar një armëpushim në Ukrainë. Komisioni thuhet se ka propozuar një rishikim midis 50 dhe 45 dollarëve për fuçi, të cilin besohet se e mbështesin Mbretëria e Bashkuar dhe Kanadaja.

Megjithatë, SHBA-të deri më tani janë përmbajtur nga miratimi i një çmimi më të ulët, duke rritur rreziqet përpara bisedimeve të rëndësishme në samitin e G7 në Alberta, i planifikuar për mesin e qershorit.

Tani, lind një pyetje e vështirë: A mund të guxojë BE-ja dhe ta përballojë vetë veprimin?

Në kuptimin më të rreptë ligjor, BE-ja mund të vendosë vetë një kufizim çmimesh më të ulët. Në fund të fundit, G7, si organizatë, nuk ka fuqi rregullatore: secili aleat i ndryshon ligjet e veta individualisht për të përmbushur një mision kolektiv.

Edhe nëse blloku do të arrinte të kapërcente dallimet e brendshme dhe të binte dakord për një kufi më të ulët të taksave, pengesa më të mëdha mund ta pengonin suksesin e tij.

Kufiri i rishikuar i bllokut do të duhej të bashkëjetonte me kufirin ekzistues të Amerikës. Kjo do të thotë që njëra anë e Oqeanit Atlantik do të aplikonte një limit prej 50 dollarësh për fuçi, ndërsa pala tjetër do të aplikonte një limit prej 60 dollarësh për fuçi, duke krijuar një kakofoni për të gjithë aktorët e përfshirë.

“Mbajtje të ndryshme çmimesh në të gjitha vendet e G7 mund të ngatërrojnë ofruesit e shërbimeve detare dhe të dobësojnë zbatimin e përgjithshëm të ligjit”, tha Petras Katinas, një analist i energjisë në Qendrën për Kërkime mbi Energjinë dhe Ajrin e Pastër (CREA).

Kaosi legjislativ do t’i sillte menjëherë dobi Kremlinit, i cili prej kohësh është përpjekur të shfrytëzojë boshllëqet ligjore për të shmangur dhe minuar sanksionet ndërkombëtare.

Megjithatë, Moska do të përballet gjithashtu me pengesa: goditja e vazhdueshme ndaj anijeve të “flotës në hije” e ka detyruar vendin të rrisë mbështetjen e saj në sigurimin e G7, gjë që, në teori, mund ta bëjë më të lehtë për BE-në të zbatojë masën e rishikuar.

Ndarja e rrugëve të BE-së dhe SHBA-së do ta destabilizonte më tej aleancën perëndimore dhe do të krijonte përshtypjen e një ndarjeje transatlantike.

“Kufizimi i çmimeve ishte një iniciativë e G7 + BE-së, dhe kështu në formën e saj aktuale, nuk shoh ndonjë rrugë në të cilën BE-ja mund ta përshtatë kufirin pa mbështetjen e koalicionit më të gjerë, përfshirë SHBA-në”, tha Ben McWilliams, një bashkëpunëtor i lidhur me Bruegel.

“Megjithatë, BE-ja është e lirë të zbatojë çfarëdo masash që dëshiron në anijet e veta vendase dhe kompanitë e sigurimeve, të cilat ka të ngjarë të inkurajojë Mbretërinë e Bashkuar t’i bashkohet”, shtoi McWilliams.

“Pra, BE-ja mund të ecë përpara – thjesht do të duhet të jetë nën një format institucional të ndryshëm nga ai që ekziston aktualisht.”/euronews/