Nëse nuk zhbllokohet Gjykata Kushtetuese, pyetja do të shtrohet se a ka më realisht Mali i Zi kapacitete evropiane, tha eurodeputeti dhe pjesëtari i delegacioit evropian për bashkëpunim me Malin e Zi, Vladimir Bilçik në një prononcim për RFE-në, transmeton gazeta online Reporteri.net.

Mali i Zi, si vend kandidat për anëtarësim në BE, dhe i cili është më së afërmi në rajon për anëtarësim në Unionin Evropian, Bilçik tha se “Mali i Zi vetiu i ka krijuar këto probleme”.

Nëse kriza aktuale vazhdon, nëse institucionet nuk punojnë, Bilçik paralajmëroi se do të vëhet në dyshim vetë kapaciteti evropian i vendit.

“Partnerët ndërkombëtar nuk mund të marrin vendime për juve, duhet vetë politikanët në Mal të Zi”.

“Komuniteti ndërkombëtar është këtu, po flasim me partnerët në Mal të Zi, ne jemi gati t’ju ndihmojmë, por vendimet s’mund t’i marrim për juve”, tha mes tjerash eurodeputeti.

Bilçik tha se “partitë që ishin kredibile dhe të fuqishme” janë dobësuar e kanë rënë.

Si qëndron problemi me bllokadën e gjykatës kushtetuese?

Përveç bllokimit të rrugës së mëtejshme të Malit të Zi drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian, moszgjedhja e anëtarëve të Këshillit Gjyqësor, Prokurorit të Lartë të Shtetit dhe jyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese ka pasoja katastrofike për funksionimin e gjyqësorit malazez, vlerësonte ish-kryetarja e Gjykatës Kushtetuese të Malit të Zi, profesoresha Blagota Mitriç në një përgjigje për RFE-në në gjuhën serbe.

Lojërat dhe kalkulimet politike dhe interesat e ngushta partiake janë arsyet kryesore për bllokadën aktuale të gjyqësorit, vlerësonte Mitriç.

Fillimi i mbylljes së kapitujve të negociatave me BE-në varet nga arritja e një konsensusi të gjerë politik për zgjedhjen e drejtuesve të institucioneve të drejtësisë, në mënyrë që gjyqësori, prokuroria dhe Gjykata Kushtetuese të funksionojnë me kapacitet të plotë.

Megjithatë, për këtë nuk ka marrëveshje mes aktorëve kryesorë politikë në vend.

Ministria e Çështjeve Evropiane nuk iu përgjigj kërkesës së Radios Evropa e Lirë (RSE) për të komentuar mungesën e marrëveshjes politike dhe mbështetjes në parlament për zgjedhjen e përfaqësuesve kyç të funksioneve gjyqësore.

Gjithashtu, RFE nuk ka marrë përgjigje në pyetjen – a beson Ministria se partitë politike po e dëmtojnë procesin e integrimit në BE për shkak të interesave dhe kalkulimeve të tyre partiake?

Çka është bllokuar ?

Në seancën e jashtëzakonshme të 17 gushtit, Kuvendi i Malit të Zi nuk zgjodhi anëtarët e Këshillit Gjyqësor, për të cilin kërkoi mbështetjen e dy të tretave të deputetëve (54) nga gjithsej 81 në parlament.

Këshilli ka dhjetë anëtarë me mandat katër vjeçar, por ekzistuesve nga radhët e avokatëve të dalluar iu është vazhduar statusi i ushtruesit të detyrës, pasi deputetët në Kuvend nuk mund të bien dakord për zgjedhjen e anëtarëve të rinj nga viti 2018, kur mandati i tyre i plotë. përfundoi.

Meqenëse përpjekja e parë për të zgjedhur katër anëtarë të Këshillit nga radhët e avokatëve të dalluar dështoi, raundi i dytë i votimit mund të mbahet sa më parë brenda një muaji dhe kandidatëve do t’u nevojiten votat e tre të pestat e deputetëve. (49 vota) për t’u zgjedhur.

Këshilli Gjyqësor është një institucion që zgjedh dhe emëron gjyqtarët, pra duhet të sigurojë pavarësinë, paanësinë, përgjegjësinë dhe profesionalizmin e gjykatave dhe gjyqtarëve.

Në fund të korrikut, përpjekja e tretë për zgjedhjen e katër gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese dështoi pasi asnjë nga kandidatët e propozuar, të cilët aplikuan për tre thirrje publike, nuk mori shumicën e kërkuar të anëtarëve të Komisionit Kushtetues në Kuvend, shkruan Radio Free Europe në gjuhën serbe.

Nga gjithsej shtatë gjyqtarë të Gjykatës Kushtetuese, Mali i Zi ka katër, njëri prej të cilëve do të dalë në pension më 13 shtator. Gjyqtarët e Gjykatës Kushtetuese zgjidhen nga Parlamenti për një mandat 12-vjeçar, me dy të tretat ose tre- shumica e pestë e deputetëve.

Mali i Zi është ende në pritje të zgjedhjes së prokurorit të ri suprem të shtetit, i cili ka gati tre vjet që ushtron detyrën.

Në fund të korrikut, Këshilli Prokurorial ia zgjati edhe një herë mandatin gjashtëmujor Ushtrueses së detyrës së Prokurorisë së Lartë të Shtetit, Maja Jovanoviq. Ajo është prokurorja e tretë që e kryen këtë funksion si ushtruese e detyrës.

Prokuroria e Lartë e Shtetit e Malit të Zi ka qenë në statusin e ushtruesit të detyrës që nga fillimi i tetorit 2019, kur Ivica Stankoviqit i mbaroi mandati pesëvjeçar.

“Këto tri gjëra (Këshilli Gjyqësor, Gjykata Kushtetuese, Prokuroria e Lartë e Shtetit) janë zvarritur si kërma nëpër Mal të Zi prej vitesh dhe askush nuk dëshiron ta zgjidhë. Arsyet janë thjesht politike sepse politikanët fillimisht i shembën ato institucione, dhe pastaj qëllimisht i la si kjo životare”, vlerëson profesoresha Blagota Mitriç.

Pa Gjykatën Kushtetuese kontestohet mbajtja e zgjedhjeve

Si më shkatërruesja për funksionimin e sistemit gjyqësor, Mitriq thekson faktin se Gjykata Kushtetuese, e cila normalisht punon me përbërje të reduktuar, së shpejti do të mbetet pa anëtarin e katërt dhe kështu do të humbasë kuorumin për marrjen e vendimeve kyçe.

Pa Gjykatë Kushtetuese funksionale nuk ka kushte për mbajtjen e zgjedhjeve, paralajmëron Mitriq.

“Roli i Gjykatës Kushtetuese është vendimtar kur bëhet fjalë për zgjedhjet. Ju nuk mund të organizoni zgjedhje nëse nuk keni një organ kyç që zgjidh mosmarrëveshjet për rregullsinë, rezultatet dhe mosmarrëveshjet e mundshme lidhur me zgjedhjet,” tha Mitriq.

Mitriq dyshon se subjekte të caktuara politike po pengojnë qëllimisht plotësimin e Gjykatës Kushtetuese për të shtyrë zgjedhjet lokale në disa qytete malazeze, të cilat presidenti Milo Gjukanoviq i kishte caktuar për 23 tetor të këtij viti.

Bllokimi i reformës në drejtësi po bllokon rrugën evropiane

Tea Gorjanc Prelevic nga Aksioni për të Drejtat e Njeriut thotë për RFE se politikanët kanë dështuar interesin e përgjithshëm të qytetarëve, të cilët në masë të madhe duan që Mali i Zi të anëtarësohet në BE.

“Doli se anëtarësimi në BE ishte vetëm një qëllim deklarativ dhe se në radhë të parë vinin interesat individuale partiake, për të mbështetur interesin e Kishës Ortodokse Serbe për të lidhur një Marrëveshje të tillë Themelore, për të shtyrë zgjedhjet sepse Gjykata Kushtetuese nuk mund të funksionojë”. , beson Gorjanc Preleviq.

Ajo kujton se deputetët prej më shumë se katër vitesh nuk kanë mundur t’i zgjedhin të gjithë anëtarët e Këshillit Gjyqësor, se nga 18 kandidatë për gjyqtarë të Gjykatës Kushtetuese nuk kanë zgjedhur asnjë të vetëm dhe se Prokuroria e Lartë e Shtetit. Zyra është në mandat të zgjatur të ushtruesit të detyrës, sepse procedura për atë zgjedhje është në Kuvend është injoruar për gati një vit.

“Detyra themelore e Qeverisë dhe e Kuvendit ishte që përmes zgjedhjeve të përmendura të sigurojnë punën e gjyqësorit, ishte e nevojshme që përfundimisht të tregohej se Mali i Zi mund të themelojë organe për dhënien e drejtësisë, se mund të funksionojë si shtet serioz dhe se është e justifikuar hyrja në BE”. , thekson Tea Gorjanc Prelevic.

Problemi, thekson ajo, është se edhe nëse do të bëheshin të gjitha emërimet në drejtësi, sërish nuk do të mjaftonte plotësimi i kritereve të përkohshme për kapitullin 23 dhe marrja e kritereve përfundimtare.

“E vetmja mënyrë që unë shoh se pranimi në BE mund të përshpejtohet janë zgjedhjet e reja, ku besimi do t’u jepet njerëzve të rinj,” thotë ajo.

Reformat janë në pritje, nuk duhet të ketë vonesa

Zyrtarët evropianë i kanë kërkuar vazhdimisht Malit të Zi të përshpejtojë reformat në këtë fushë, në mënyrë që të marrë standardet përfundimtare deri në fund të vitit.

Zëdhënësja e Komisionit Evropian Ana Pisonero Hernandez i tha Radios Evropa e Lirë se mungesa e emërimeve afatgjata në gjyqësor ka një ndikim shqetësues në funksionimin e përgjithshëm dhe aftësinë e tij për të administruar drejtësinë.

“Siç e theksuan qartë përfaqësuesit e BE-së gjatë vizitës së tyre të fundit në Mal të Zi, vendi duhet të zbatojë urgjentisht reformat kryesore për sundimin e ligjit. Shpresojmë që ngjarjet aktuale politike nuk do të vonojnë më tej zbatimin e reformave evropiane në pritje”, tha Pisonero Hernandez.

Në maj të këtij viti, Komisioni Evropian, në analizën e tij për kapitujt 23 dhe 24 të negociatave, për sundimin e ligjit dhe reformën në drejtësi, ndër të tjera paralajmëroi për ndikim politik në gjyqësorin malazez.

Në atë dokument, në të cilin RSE kishte qasje, thuhet se një numër i caktuar i emërimeve janë ende në pritje, duke përfshirë anëtarë të Këshillit Gjyqësor, Prokurorin e Lartë të Shtetit të përhershëm dhe gjyqtarë të Gjykatës Kushtetuese, konkludonte Radio Free Europe në gjuhën serbe./Reporteri.net/.