Protesta në Serbi, tensione në Bosnjë dhe Hercegovinë dhe Kosovë. Pse Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte dhe presidenti serb Aleksandar Vuçiq biseduan për herë të dytë në vetëm pesëmbëdhjetë ditë, analizon DW.

Protestat në Serbi, si dhe ngjarjet në Bosnje-Hercegovinë dhe Kosovë, megjithatë kanë tërhequr vëmendjen e politikës ndërkombëtare. Pas muajsh injorimi të kryengritjes studentore dhe qytetare, disa politikanë perëndimorë janë shprehur, duke treguar mbështetje për integritetin territorial të BeH, por edhe duke bërë disa komente të kujdesshme për valën e pakënaqësisë në rrugët serbe.

Duket se është bërë disi e qartë se mbështetja për “stabilokracinë” e Aleksandër Vuçiqit nuk është një garanci e madhe për stabilitetin rajonal dhe se takimet e drejtpërdrejta ndërmjet zyrtarëve ndërkombëtarë individualë dhe Presidentit të Serbisë po bëhen më të shpeshta.

Serbia si faktor jostabiliteti

Detajet e këtyre takimeve përgjithësisht nuk janë paraqitur për publikun, përveç frazave të zakonshme për gatishmërinë për të përmirësuar bashkëpunimin dhe mbështetjen për paqen. Por sigurisht është interesant fakti se në harkun kohor prej vetëm disa javësh, kjo është hera e dytë që zhvillohen bisedime mes Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s Mark Rutte dhe Aleksandar Vuçiq.

Siç tha për DW, Dushan Janjiq nga Forumi për Marrëdhënie Etnike, kjo është një shenjë e sigurt se tema kryesore e takimit është Serbia.

“Tregohet se Serbia e ka gjetur veten në prag të një rreziku të madh për sigurinë dhe se sjellja e autoriteteve serbe po i kontribuon këtij procesi, i cili ka tërhequr vëmendjen e NATO-s, pasi Serbia ka edhe rëndësi rajonale. Tema ndoshta do të jetë përdorimi/mospërdorimi i armëve zanore dhe se autoritetet bëjnë gjithçka për të shmangur konfliktet e armatosura me qytetarët.

Më duket se paralajmërimi për të vënë nën kontroll forcat paraushtarake dhe parapolicore, të cilat janë të lidhura ngushtë me krimin e organizuar dhe trafikun e drogës, është veçanërisht i rëndësishëm”, thotë Janjiq.

Në këtë kontekst, Janjiq vendos edhe faktin se gjatë një bisede të mëparshme me Vuçiqin, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s ka tërhequr vëmendjen edhe për rastin e Banjskës. “Ky nuk është vetëm obligim ndërkombëtar i Serbisë. Çarmatimi dhe kontrolli i të ashtuquajturës mbrojtje civile, e cila u aktivizua edhe gjatë protestave të 15 marsit, duhet të zbatohet. Sistemi i menaxhimit të saj duhet të çmontohet dhe ai sistem ndodhet në Serbi”,thotë Janjiq.

Paralajmërim diplomatik për Vuçiqin

Aleksandar Vuçiq nga Brukseli tha se ka folur me Mark Rutte për sjelljen e KFOR-it dhe NATO-s në Kosovë, si dhe për situatën në Bosnje dhe Hercegovinë.

Kur bëhet fjalë për situatën e tensionuar në Bosnje dhe Hercegovinë, Dushan Janjiq beson se Vuçiq ka marrë “një paralajmërim diplomatik se koha ka mbaruar dhe se nuk ka më vend për të ashtuquajturat lojëra të dyfishta dhe të trefishta të mbështetjes ose mungesë mbështetjeje për Milorad Dodik”. “Ky është gjithashtu një paralajmërim dhe është nën juridiksionin e Ruttes – që diçka si Banjska të mos ndodhë atje. Serbia duhet të tregojë se ka qëndrime të qarta politike, dhe ndoshta më shumë se kaq, të tregojë se ka mekanizma efektivë të sigurisë për të zvogëluar rrezikun”, thekson Janjiq.

Komisionerja evropiane për Zgjerim Marta Kos e cilësoi takimin në Bruksel me Vuçiqin si “konstruktiv” dhe tha se është diskutuar për hapat konkretë në rrugën e Serbisë drejt BE-së dhe zbatimin e Planit të Rritjes për Ballkanin Perëndimor. Ajo gjithashtu theksoi “rëndësinë e shoqërisë civile dhe mediave të pavarura në atë proces.”

Një formulim i tillë sigurisht që nuk do të përballet me entuziazëm nga publiku serb, ashtu siç nuk kanë ndodhur deklaratat e mëparshme të përmbajtura të përfaqësuesve të Bashkimit Evropian për regjimin e Aleksandër Vuçiqit. Kjo me shumë gjasa vetëm do të thellojë më tej mosbesimin ndaj BE-së në Serbi.