Administrata Trump i ka vënë në dijeni evropianët: Siguria e Ukrainës së pasluftës është përgjegjësia e tyre dhe ata nuk duhet të presin që Shtetet e Bashkuara të ndihmojnë.

Gjeografia nuk ka qenë aq e sjellshme me Evropën; udhëheqësit e saj besojnë se një sulm i rinovuar rus ndaj Ukrainës mund të kërcënojë sigurinë e vendeve të tyre dhe se për rrjedhojë, rritja e kapacitetit të Ukrainës për vetëmbrojtje është një çështje e interesit vetjak, veçanërisht duke pasur parasysh dyshimet në rritje për angazhimin e SHBA-së për të mbrojtur Evropën.

Futja e Ukrainës në NATO nuk është zgjidhje për këtë problem. Aleanca ka qenë e ndarë për anëtarësimin e Ukrainës që kur ajo pranoi idenë, në terma jo të përkushtuar, në një samit të vitit 2008 në Bukuresht, Rumani.

Trump e mbylli atë derë muajin e kaluar duke pohuar deklaratën e sekretarit të tij të mbrojtjes se “Shtetet e Bashkuara nuk besojnë se anëtarësimi në NATO për Ukrainën është një rezultat real i një zgjidhjeje të negociuar”.

Një ide për një rol evropian në mbrojtjen e Ukrainës – të cilën presidenti francez Emmanuel Macron dhe kryeministri britanik Keir Starmer po përpiqen ta shesin – përfshin krijimin e një force me trupa të ofruara nga një nëngrup vendesh të vullnetshme (jo të SHBA-së) të NATO-s.

Mjerisht, ky propozim është edhe më joreal se anëtarësimi në NATO për Ukrainën.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky beson se një forcë paqeruajtëse evropiane do të kërkojë të paktën 200.000 ushtarë për të frenuar – ose, nëse dështon, për të parandaluar – një pushtim të ardhshëm rus.

Por pas më shumë se tre dekadash prioritizimi të shpenzimeve për programet ekonomike dhe sociale në vend të ndërtimit të fuqisë së saj ushtarake, Evropës i mungon aftësia për të mbledhur një ushtri të aftë për betejë aq sa propozon Zelensky.

Shpenzimet ushtarake të anëtarëve evropianë të NATO-s janë rritur vitet e fundit, por, mesatarisht, si përqindje e PBB-së mezi u hodh që nga fundi i viteve 1990. Rrjedhimisht, forcat e armatosura të Evropës mbeten shumë të varura nga Shtetet e Bashkuara në fusha kritike, duke përfshirë komandën dhe kontrollin, shënjestrimin me rreze të gjatë, logjistikën, mbikëqyrjen dhe fuqinë ajrore.

Për më tepër, edhe nëse Evropa kishte mjaft ushtarë për këtë detyrë, Rusia e ka deklaruar praninë e trupave evropiane në Ukrainë si “plotësisht të papranueshme”, pavarësisht nga numri apo misioni i tyre.

Por ka një mënyrë tjetër, më të mundshme dhe më pak të rrezikshme për Evropën për të forcuar sigurinë e Ukrainës: Të ndihmojë Kievin të miratojë një strategji të neutralitetit të armatosur.

Tani që administrata Trump e ka mbyllur plotësisht anëtarësimin e Ukrainës në NATO, kjo strategji është bërë edhe më e përshtatshme.

Ja se si do të funksiononte neutraliteti i armatosur, si pjesë e një zgjidhjeje të negociuar. Sipas një marrëveshjeje afatgjatë, shtetet evropiane të gatshme, të cilave iu bashkua Mbretëria e Bashkuar, do të angazhoheshin për trajnimin dhe pajisjen e ushtrisë së Ukrainës.

Qëllimi do të ishte krijimi i një force të modernizuar ukrainase, një forcë shumë më e frikshme se ajo me të cilën Rusia është përballur që nga pushtimi i saj në vitin 2022.

Kjo nuk është përtej aftësive të Evropës, veçanërisht nëse rrit investimet në industritë e saj ushtarake. Tashmë, Evropa dhe Britania e Madhe kanë ofruar 40 për qind të ndihmës ushtarake, me vlerë mbi 45 miliardë dollarë, që Ukraina ka marrë nga Perëndimi që nga fillimi i luftës.

Midis 2019 dhe 2023, pesë nga 10 vendet kryesore eksportuese të armëve në botë ishin evropiane; ato përbënin pothuajse 28 për qind të shitjeve globale – më shumë se dy herë më shumë se pjesa e Rusisë.

Evropa ka gjithashtu disa kompani të prodhimit të armatimit të klasit botëror, si BAE Systems, Rheinmetall, Thales, Saab dhe të tjera. Dhe burimet ekonomike dhe rekordi i Evropës për inovacionet teknologjike, të cilat shumë e tejkalojnë Rusinë, i japin asaj një bazë të fortë mbi të cilën mund të ndërtohet – si për të ndihmuar në lëvizjen e Ukrainës drejt neutralitetit të armatosur, ashtu edhe për rritjen e aftësive të saj mbrojtëse.

Një koalicion evropian nuk do të jetë në gjendje të plotësojë plotësisht boshllëkun nëse Shtetet e Bashkuara pushojnë së armatosuri Ukrainën, por gjithsesi mund të forcojë aftësitë e ardhshme të ushtrisë ukrainase dhe të rrisë kontributin e saj me kalimin e kohës, duke u mbështetur në industritë e veta të mbrojtjes dhe blerjet nga Shtetet e Bashkuara.

Plus, megjithëse administrata Trump ka të ngjarë të përjashtojë një garanci sigurie të SHBA-së për Ukrainën, ajo mund të jetë e përshtatshme për një marrëveshje armësh për para – siç është armatimi i SHBA në këmbim të mineraleve ukrainase – të llojit transaksional që favorizon Trump.

Në anën politike të librit, shumë më tepër shtete evropiane do t’i bashkohen një koalicioni për armatosjen dhe trajnimin e ushtrisë së Ukrainës sesa një koalicion që zotohet të mbrojë Ukrainën edhe në rrezik për të shkuar në luftë kundër Rusisë.

Evropa gjithashtu ka kohë për të ndihmuar Ukrainën të adoptojë neutralitetin e armatosur për shkak të numrit të madh që lufta ka marrë në ushtrinë dhe ekonominë e Rusisë.

Të paktën 700.000 trupa ruse janë vrarë ose plagosur në Ukrainë. Megjithëse Ukraina ka probleme shumë më të mëdha të fuqisë punëtore, mungesa e trupave ruse është bërë e dukshme kohët e fundit; edhe më parë, ajo mbështetej në mercenarë të huaj dhe, në Kursk, në mijëra trupa të Koresë së Veriut.

Shkatërrimi i ushtrisë dhe ekonomisë ruse nga lufta ka rëndësi. Ai i jep Evropës kohë për të rritur shpenzimet e saj të mbrojtjes dhe për të ndihmuar në trajnimin dhe pajisjen e ushtrisë së Ukrainës për ta bërë të realizueshme neutralitetin e armatosur.

Nëse Evropa mund të mbledhë vullnetin, ajo ka mjetet ekonomike dhe teknologjike për t’i kapërcyer përfundimisht këto probleme. Dhe duke pasur parasysh kërkesën e administratës Trump që Evropa të marrë përgjegjësi shumë më të mëdha për mbrojtjen e saj, ajo tani ka një motiv bindës.

Sa i përket Ukrainës, tani që anëtarësimi në NATO duket krejtësisht i pamundur, ajo ka nevojë për trajnime të qëndrueshme ushtarake dhe furnizime me armë, të cilat Evropa mund t’i sigurojë për ta bërë neutralitetin e armatosur një strategji të realizueshme./Foreign Policy/