Konflikti nxjerr në pah rritjen e hendekut me perëndimin, pasi fuqitë e tjera të mëdha në zhvillim përballen me zgjedhje të vështira diplomatike

Kina dhe Rusia kanë forcuar pozicionet e tyre ndaj konfliktit në Gaza ditët e fundit, pasi lufta midis Izraelit dhe Hamasit ka përkeqësuar tensionet ekzistuese gjeopolitike dhe po ashtu ka nënvizuar hendekun në rritje midis aleatëve të luftës së ftohtë dhe fuqive perëndimore si SHBA, Britania e Madhe dhe Franca.

Ministri i Jashtëm kinez tha gjatë fundjavës se fushata e bombardimeve të Izraelit kishte shkuar “përtej fushëveprimit të vetëmbrojtjes” dhe se “duhet të ndalojë ndëshkimin kolektiv të popullit të Gazës”.

Të premten, presidenti rus, Vladimir Putin, ngriti mundësinë që një rrethim i intensifikuar i Gazës nga Izraeli mund të ngjajë me atë të Leningradit nga ushtritë gjermane gjatë Luftës së Dytë Botërore, një referencë që mund të shkaktojë ofendim të thellë në Izrael.

Kryediplomati rus, Sergei Lavrov, mbërriti në Pekin të hënën përpara një vizite të pritshme të Putinit, e cila do të ngrejë shqetësimet perëndimore për lidhjet gjithnjë e më të ngushta midis dy fuqive.

Kina ka mbështetur historikisht kauzën palestineze për dekada, siç bëri BRSS gjatë gjithë Luftës së Ftohtë. Kohët e fundit, të dyja fuqitë janë përpjekur të balancojnë lidhjet më të ngushta me Izraelin me përpjekjet e tyre më të gjera diplomatike për të fituar aleatë në botën arabe dhe më gjerë.

Rusia po kërkon mbështetje për luftën e saj të vazhdueshme në Ukrainë, ndërsa Kina po kërkon të ndërtojë një koalicion më të gjerë të vendeve në zhvillim për të zgjeruar ndikimin e Pekinit dhe për të përforcuar përpjekjet e saj për të konkurruar me SHBA-në në skenën globale.

“Pekini ka qenë pro-palestinez që nga ditët e Maos dhe është i ndërgjegjshëm për lidhjet e ngushta të SHBA-së me Izraelin… [tani] pothuajse çdo gjë që SHBA mbështet, Kina duhet të jetë kundër. Pekini gjithashtu dëshiron të shihet si një mbështetës kryesor për jugun global, i cili përfshin shumicën e vendeve arabe që mbajnë lidhje miqësore me Kinën. Është një çështje e ruajtjes së këtyre marrëdhënieve duke vazhduar të mbështesim palestinezët”, tha Dr Yu Jie, një studiues i lartë mbi Kinën në qendrën e mendimit Chatham House në Londër.

Analistët kanë sugjeruar se Kina po kërkon të kompensojë shqetësimin në botën islame dhe arabe për trajtimin e Pekinit ndaj ujgurëve etnikë myslimanë në rajonin veriperëndimor kinez të Xinjiang.

Lindja e Mesme furnizon pjesën më të madhe të nevojave të Kinës për naftë dhe është një lidhje në nismën brez dhe rrugë, projekti ambicioz infrastrukturor i Presidentit Xi Jinping për të lidhur tregjet në mbarë botën dhe për të zgjeruar ndikimin e Pekinit.

Që nga fillimi i luftës, media shtetërore kineze ka qenë kritike ndaj Izraelit dhe fajësoi SHBA-në, mbështetësin më të fortë të Izraelit, për nxitjen e tensioneve në rajon. Ka pasur gjithashtu një rritje të përmbajtjes antisemitike në internetin kinez të kontrolluar shumë, sipas Yaqiu Wang, drejtor kërkimor për Kinën, Hong Kongun dhe Tajvanin në organizatën jofitimprurëse me bazë në SHBA ‘Freedom House’.

Putin tha të premten se Izraeli i ishte nënshtruar “një sulmi të paprecedentë në mizorinë e tij” nga militantët e Hamasit dhe se kishte të drejtë të mbrohej, por po përgjigjej me metodat e tij mizore. “Viktimat civile [me gjasa në rast të një ofensive tokësore izraelite] do të jenë absolutisht të papranueshme. Tani gjëja kryesore është ndalimi i gjakderdhjes”, tha ai.

Zyrtarët rusë kanë këmbëngulur se Moska mund të ndihmojë ndërmjetësimin sepse ka marrëdhënie me Izraelin, palestinezët, grupe të tilla si Hamasi dhe Hezbollahu, Irani dhe fuqitë e mëdha arabe.

Zyrtarët rusë kanë qenë gjithashtu të prirur të fajësojnë SHBA-në për konfliktin. Ambasadori rus në OKB, Vassily Nebenzia, ka thënë se SHBA mban “përgjegjësinë për luftën e afërt në Lindjen e Mesme”.

Fuqitë e tjera të mëdha në botën në zhvillim përballen me zgjedhje të vështira diplomatike.

India e ka bërë luftën globale kundër terrorizmit një parim qendror të politikës së saj të jashtme për dekada dhe, si Rusia dhe Kina, kanë zhvilluar lidhje ekonomike dhe lidhje të tjera me Izraelin në vitet e fundit.

Por qeveria e Narendra Modit ka ndërtuar gjithashtu marrëdhënie të reja me aktorë kryesorë në botën arabe si Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabia Saudite, të cilat nuk dëshiron t’i rrezikojë. Diku tjetër, zyrtarët në Delhi janë thellësisht të shqetësuar për çdo përshkallëzim të mëtejshëm.

“India është paksa ndryshe nga vendet e tjera në jugun global në atë që vetë India ka qenë viktimë e këtij lloji terrorizmi, kështu që kjo është goditje”, tha profesor Harsh Pant i Fondacionit Kërkimor Observer në Delhi.

“Ka pasur një trekëndëshim të politikës së jashtme për disa kohë, me idenë se India mund të shkojë mirë me Iranin, botën arabe dhe Izraelin të gjitha përnjëherë … por nëse linjat e gabimeve bëhen më të mprehta, atëherë diplomacia [indiane] do ta ndërpresë punën e saj”.

Reagimet në Afrikë kanë qenë të ndryshme, me një deklaratë nga Bashkimi Afrikan që analistët e kanë përshkruar si “të balancuara me kujdes”.

Izraeli ka bërë një përpjekje të rëndësishme diplomatike në kontinent, e cila mund të jetë duke paguar dividentë.

Megjithatë, kritika të ashpra kanë ardhur nga Afrika e Jugut, e cila ka një histori specifike dhe të trazuar me Izraelin, i cili iu afrua regjimit racist, represiv të aparteidit në vitet 1980.

Priyal Singh, një studiues në Institutin për Studime të Sigurisë në Pretoria, e përshkroi Afrikën e Jugut si një vend të jashtëm në kontinent.

“Çështja Izrael-Palestinë flet për vetë shoqërinë e ndarë të Afrikës së Jugut dhe historinë e pabarazisë. Pra, është gjithashtu një çështje e brendshme kombëtare dhe kjo është mjaft unike në kontinent”, tha ai.

Jason Burke është korrespondent i “The Guardian” në Afrikë, me qendër në Johanesburg. Në 20 vjet si korrespondent i huaj, ai ka mbuluar histori në të gjithë Lindjen e Mesme, Evropë dhe Azinë Jugore. Ai ka shkruar gjerësisht për ekstremizmin islamik dhe ka mbuluar luftërat e vitit 2001 në Afganistan dhe 2003 në Irak. Ai është autor i katër librave, më i fundit “Kërcënimi i ri”. Përktheu Gazeta Online Reporteri.net