×
Opinione

Putini dhe Kim, çift i zakonshëm me mision të dyfishtë – çimentimi i rendit të ri botëror

Autor:Simon Tisdall
19 Qershor 2024 | 13:14

Janë çift i zakonshëm. Njëri i buzëqeshur dhe buçko. Tjetrin thatanik dhe fort i ngrysur. Të dy janë diktatorë, të ligë, brutal dhe të papërgjegjshëm në mënyra të ndryshme. Të dy e kanë mision të jetës që të kthejnë rendin botëror të post-1945, duke kundërshtuar SHBA-në dhe shefin e saj. Të dy janë të sanksionuar, të përjashtuar dhe pak të frikësuar nga shtetet e perëndimit.

Kjo frikë do të intensifikohet pas samitit në Phenian, akt simbolik, mes Laurelit dhe Hardyt jo zyrtar. Lideri veri-korean, Kim Jong-un, ky i shëndoshi – dhe Vladimir Putini i Rusisë – ky thataniku – kanë synim të përbashkët: konsolidimin e vendit të tyre në aleancën e marrë kundër-perëndimore, kundër-demokratike dhe bashkë përfaqësojnë “rendin e ri botëror” që nis nga Kina deri në Iran.

Si shumë liderë të tjerë të botës, Putini, partneri dominant në një lidhje të zakonshme, i kushtonte pak vëmendje Kimit para pushtimit të plotë të Ukrainës dy vjet më parë. Krejt kjo ka ndryshuar pas luftës.

Ishte dhuratë për Kimin. Ideja e tij për diplomaci ndërkombëtare është çështje që kërcënon të aktivizojë levat të cilat ndryshe nuk do t’i kishte. Përpjekjet e tij kryesisht sillen përreth kapacitetit për testimin e raketave me rreze të gjatë veprimi që do të mund të godisnin bregun perëndimor të SHBA-së (gjithashtu Korenë e Jugut dhe Japoninë) dhe zhvillimin e bombave bërthamore dhe kokave bërthamore.

Megjithatë, pas rënies së pantomimës së Donald Trump me Kim në Hanoi në 2019, bisedimet me ritmin e kërmillit me Uashingtonin dhe partnerët për normalizimin e marrëdhënieve, heqjen e sanksioneve dhe denuklearizimin e territorit të gadishullit Korean u ndalën plotësisht. Kim ndërroi qëndrim. Ai është plotësisht i përkushtuar ndaj boshtit Moskë-Pekin. Tani po e mbështet Putinin deri në fund në Ukrainë.

Koreja e Veriut njohu republikat kukull të Donetskut dhe Luhanskut të pushtuara nga Rusia në korrik 2022. Dhe, sipas qeverive të SHBA-së dhe Koresë së Jugut, Kim i ka ofruar Rusisë dhjetëra raketa balistike – mbetjet e disa prej tyre thuhet se janë gjetur në Kharkiv të Ukrainës – dhe mbi 11,000 kontejnerë municionesh, që përmbajnë miliona predha artilerie. Në këmbim, apo kështu besojnë vendet perëndimore, Putini po e ndihmon Kimin të përmirësojë teknologjitë e tij bërthamore, raketore dhe hapësinore.

Kjo marrëdhënie e lulëzuar ka të bëjë shumë më tepër sesa armët. Putin e shprehu atë në një artikull të botuar nga media shtetërore të Koresë së Veriut. “Ne do të zhvillojmë mekanizma alternative të tregtisë që nuk kontrollohen nga perëndimi dhe së bashku do t’i rezistojmë kufizimeve [sanksioneve] të njëanshme jolegjitime”, shkroi ai. “Në të njëjtën kohë, ne do të ndërtojmë arkitekturë sigurie të barabartë dhe të pandashme në Euroazi, pavarësisht presionit, shantazhit dhe kërcënimeve ushtarake të SHBA-së”.

Shpërfillja e sanksioneve është bërë specialitet rus që nga viti 2022. Edhe në këtë fushë, ajo po ofron ndihmë të dukshme. Duke mbështetur sanksionet ndërkombëtare mbi programin bërthamor të Phenianit për vite në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, Rusia, post-Ukraina, ka filluar të vërë veton ndaj masave dhe monitorimit më të ashpër. Putin dhe Kim po ushqejnë në vend të kësaj “marrëdhënien e pathyeshme të bashkëluftëtarëve”.

Putini ndoshta mendon se e gjithë kjo është shumë e zgjuar. Në fakt, politika e tij në Phenian pasqyron një shkallë dëshpërimi me anë të mundshme negative. Ndërsa disa vende të mëdha që duhet të dinë më mirë, si India, Brazili, Arabia Saudite dhe Afrika e Jugut, vazhdojnë të qëndrojnë në krah të Ukrainës, konsensusi dërrmues në samitin e paqes të javës së kaluar në Zvicër ishte se Rusia po vepron ilegalisht dhe duhet të tërhiqet.

Megjithëse ai kurrë nuk do ta pranonte këtë, Putini është i izoluar diplomatikisht, dhe në një shkallë më të vogël ekonomikisht. Në vitet e kaluara, ideja që Rusia (dhe para kësaj, Bashkimi Sovjetik) të ketë nevojë për mbështetjen e varfëruar të Koresë së Veriut do të ishte kishte hasur në tallje. Tani jo. Ai gjithashtu thotë diçka për dobësinë e industrisë së lavdëruar të armëve dhe ekonomisë së luftës ruse, saqë ajo është kaq e varur nga predhat e importuara.

Një tjetër dobësi e mundshme e lojërave të pushtetit të Putinit në Azinë Lindore është pikëpamja e dyshimtë e marrë nga Kina, aleati i tij shumë më i rëndësishëm “pa kufij”. Historikisht, Pekini ka pasur ndonjëherë një marrëdhënie të vështirë me fqinjin e tij të paqëndrueshëm, veçanërisht për kërcënimet e tij bërthamore destabilizuese rajonale. Ndikimi i Kinës mund të mbivlerësohet shumë, pavarësisht nga varësia energjetike dhe tregtare e Koresë së Veriut.

Muajin e kaluar, Kim reagoi me zemërim ndaj bisedimeve midis Kinës, Japonisë dhe Koresë së Jugut për denuklearizimin, duke i quajtur ato “provokim të rëndë politik”. Ai është zotuar të mos heqë dorë kurrë nga armët e tij bërthamore. Kuptohet se Kina shqetësohet se një partneritet dypalësh i llojit që Putini do të shpallë, i bazuar në armët bërthamore, një ditë mund të kërcënojë sigurinë e saj. Miqësia e pafundme kino-ruse nuk është e garantuar. Ka edhe një histori grindjesh këtu.

Administrata Biden është plotësisht e vetëdijshme për implikimet negative strategjike dhe gjeopolitike të thellimit të lidhjeve Rusi- Kore e Veriut. Por ajo ka bërë pak në aspektin praktik për të penguar procesin. Që nga Trumpi, kontaktet me Veriun kanë qenë minimale. Duke vizituar zonën e demilitarizuar të Panmunjom në prill, Linda Thomas-Greenfield, ambasadorja e SHBA-së në OKB, u ankua se Moska dhe Pekini po shpërblenin “sjelljen e keqe” të Koresë së Veriut duke e mbrojtur atë nga sanksionet. Duke pranuar mungesën e levave të SHBA-së, Thomas-Greenfield i kërkoi Rusisë dhe Kinës “të ndryshojnë kursin dhe … ta nxisin Phenianin të zgjedhë diplomacinë dhe të vijë në tryezën e negociatave për t’u angazhuar për dialog konstruktiv”. Por siç tregon vizita e tij, Putini, udhëheqësi i Kinës Xi Jinping dhe vetë Kim thjesht nuk po dëgjojnë.

Koreja e Veriut është vetëm një pjesë në fushën shumë më të madhe të shahut të shekullit 21. Si në Ukrainë ashtu edhe në Gaza, bota e vjetër e pas-Americana dhe një rend ndërkombëtar i bazuar në Kartën e OKB-së po vdes para syve tanë. Në vend të saj lind shtrembërimi i tmerrshëm.

Simon Tisdall është opinionist për Çështje të Jashtme në Observer. Opinionin e shkroi për The Guardian. Përktheu dhe përshtati Gazeta Online Reporteri.net.

Shpërndaje:
Të ngjashme
Të ngjashme

© Reporteri (R Media L.L.C.), 2019-2024. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Linku i lajmit u kopjua!