Ashtu siç ndodhi me agresionin e Rusisë ndaj Ukrainës dhe përfshirjen, në atë rast, të centraleve bërthamore civile në Zaporizhzhia dhe të impiantit fantazmë të Çernobilit, përshkallëzimi i shpejtë i sulmeve dhe opsioneve ushtarake në Iran ka rindezur një alarm që mendonim se ishte varrosur thellë në frikërat tona të nën ndërgjegjshme të Luftës së Ftohtë.
Çfarë do të ndodhte nëse bombat izraelite do të godisnin pikërisht depot e uraniumit të pasuruar? A ekziston vërtet mundësia që të shkaktohet fenomeni i ndarjes së atomit dhe rrjedhimisht një shpërthim bërthamor?
Skenari bëhet edhe më i paqartë në rast të përdorimit të GBU-57, bombës së ashtuquajtur “anti-bunker”, e cila duhet të përdoret nga forcat ushtarake amerikane dhe për këtë arsye do të kërkonte miratimin e presidentit amerikan Donald Trump për një përfshirje të paktën të tërthortë.
Ashtu si në rastet e mëparshme, nuk ekziston një “literaturë” apo raste të dokumentuara që mund të merren si referencë e saktë, ndaj duhet të shkohet me hipoteza.
Siti më i vjetër për pasurimin e uraniumit në Iran është ai i Natanzit, 220 kilometra në juglindje të Teheranit, i mbrojtur nga një bateri kundërajrore.
Natanz është objekti më i madh në Iran dhe aty “fshihen” shumica e centrifugave për pasurimin e uraniumit (vlerësohet rreth 10 mijë).
Fjala “fshihen” është mes thonjëzash, sepse prania e këtij objekti është zbuluar prej shumë vitesh dhe sepse shumica e këtyre centrifugave pasurojnë uraniumin deri në 5%, që konsiderohet një nivel i përshtatshëm për qëllime civile, pra për përdorim në impiantet e prodhimit të energjisë si ato në Ukrainë.
Natanzi është goditur tashmë në ditët e para të sulmeve nga Izraeli dhe sa dihet nga AIEA-ja e drejtuar nga Rafael Grossi, nuk ka pasur emergjenca nga pikëpamja e rrezatimeve të mundshme.
Për më tepër, numri dy i Grossit është një italian, Massimo Aparo, i konsideruar një nga ekspertët më të mëdhenj në botë për dosjen bërthamore iraniane.
Është e mundur që sulmet të kenë dëmtuar gjithsesi centrifugat që janë shumë të ndjeshme ndaj dridhjeve (sidomos nëse ishin në funksion në atë momente), prandaj bombat mund t’i “arrijnë” dhe t’i dëmtojnë ato edhe në distancë. Edhe mungesa e energjisë pas sulmit mund t’i ketë dëmtuar këto impiante pasurimi.
Por të vijmë tek pyetja më e rëndësishme: nëse nis një zjarr mbi uranium, a ka rrezik për një reagim bërthamor?
Kushdo që ka jetuar gjatë shpërthimit të Çernobilit në vitin 1986 nuk mund të harrojë që në atë rast ishin të pranishëm të dy elementët: paqëndrueshmëria e bërthamës së uraniumit dhe shpërthimi që më pas lëshoi radionukleide në atmosferë, duke i lënë në mëshirë të erërave. Kjo ishte famëkeqja “re atomike”, edhe më e rrezikshme, sepse mund të lëvizë.
Në realitet, teknikisht një “bombë atomike”, siç shpjegonte shpesh me hollësi shkrimtari i dashur për shërbimet sekrete, por edhe për të kërkuarit, Frederick Forsyth (i ndjerë së fundmi), është një grup përbërësish.
Dhe ky është ndoshta aspekti më delikat i akuzës së kryeministrit Benjamin Netanjahu: a po punonte Irani për një bombë?
Duhet jo vetëm uranium i pasuruar, por edhe një detonator (që nuk është aspak i lehtë për t’u ndërtuar), si dhe raketa dhe pajisje të përshtatshme për lëshim.
Edhe pse nuk mund të mohohet që një treg i zi mund të krijohet ose rikrijohet me Rusinë në kushte të mëdha pasigurie ekonomike dhe me depo bërthamore që nuk financohen më nga SHBA (për vite me radhë SHBA kanë paguar për sigurinë e armëve bërthamore të ish-BRSS-së, për të shmangur rrezikun radiologjik dhe për të parandaluar tregjet e paligjshme).
Pra, për të ndodhur një reaksion i ndarjes bërthamore duhet të krijohen disa kushte specifike dhe të gjitha njëherazi.
Rreziku më i madh në një rast si ai i bombardimit të Natanzit, është më shumë reaksioni kimik, sesa ai që lëshon radionukleide.
Uraniumi vetë nuk është toksik për shëndetin. Ai gjendet në natyrë dhe gjithçka varet nga ekspozimi. Më i rrezikshëm është reaksioni kimik me fluorin që përdoret gjatë procesit të pasurimit dhe që e kthen uraniumin në një gaz, pra të lëvizshëm dhe agresiv.
Edhe këtu, fluori në sasi të vogla gjendet edhe në pastën e dhëmbëve, sepse është i dobishëm për dhëmbët. Por mbi një dozë të caktuar mund të jetë vdekjeprurës nëse thithet dhe shumë agresiv për lëkurën.
Mund të ketë, pra, efekte lokale rreth objektit të goditur. Vendi i dytë për pasurimin e uraniumit (është zbuluar së fundmi se Irani mund të ketë edhe një të tretë), është ai i Fordow-t, 100 kilometra në jug-perëndim të Teheranit.
Aty, sipas AIEA-së, ka më pak centrifuga, por më të fuqishme. Pasurimi i uraniumit arrin në nivelin 60%, shumë pranë nivelit 90% që konsiderohet i përshtatshëm për përdorim ushtarak.
Kjo është arsyeja përse AIEA publikoi një raport, ku shprehej shqetësimi i qartë se Irani po punonte, të paktën në perspektivë për armë bërthamore.
Përndryshe, nuk do të kishte arsye për të pasur këto centrifuga. Por të kesh kapacitetin real për të prodhuar një bombë atomike dhe për ta lëshuar atë, është një çështje tjetër. Ky është objekti që arsenali izraelit nuk mund ta arrijë pa bombat speciale amerikane.
Në vitin 2023, u lëshua një alarm pasi forcat ruse goditën një depo armësh me uranium të varfëruar në Ukrainë.
Edhe atëherë u fol për frikën e një reje toksike, por stacioni i matjes në Trieste (i përputhur atëherë me erërat që vinin nga Ukraina), nuk raportoi asgjë.
Mbetet një pyetje e fundit: çfarë do të ndodhte nëse bombat GBU-57 do të godisnin në mënyrë të përsëritur dhe në thellësi (kjo është mënyra e sulmit) objektin në malin Fordow?
Në të vërtetë nuk ka precedentë. Për të dhënë një përgjigje, duhet të dimë me saktësi sasinë e uraniumit të depozituar në atë objekt iranian.
Hipoteza është se sasia nuk është e mjaftueshme për të shkaktuar shqetësim të madh. Por përgjigjja përfundimtare është në duart e inteligjencës amerikane dhe izraelite./Corriere della Sera/
Komunikata e ushtrisë izrazelite thotë se Izraeli ka nisur “tre valë të mëdha sulmesh” kundër Iranit në 24 orët e fundit.
Vala e parë ndodhi gjatë natës dhe pa avionët luftarakë izraelitë të godisnin “rreth 40 objektiva në zonën e Teheranit”, thotë IDF. Këto objektiva përfshinin një “vend prodhimi centrifuge”.
Vala e dytë “filloi këtë pasdite” me sulme që synonin 20 objektiva ushtarake dhe sigurie “në zonën e Teheranit”, thotë ai.
Vala e tretë e sulmeve “filloi pak kohë më parë” dhe është përqendruar në Iranin perëndimor.
“Avionët po synojnë operativët që përpiqen të rihyjnë dhe të largojnë municionet nga vendet që u goditën më parë”, thotë IDF.
Presidenti amerikan Donald Trump ka deklaruar se Irani ka shprehur dëshirën për një takim dhe se ai “mund ta pranojë”, ndërsa po përgatitet të zhvillojë një mbledhje në Dhomën e Situatave në lidhje me konfliktin midis Izraelit dhe Iranit.
Duke folur nga Shtëpia e Bardhë, Trump i përshkroi sulmet izraelite ndaj Iranit si “shkatërruese”.
“Është një gjë e tmerrshme,” u shpreh ai. “Më dhemb kur shoh gjithë atë vdekje, aq shumë vdekje dhe shkatërrim.”
Ai shtoi se Izraeli po i zhvillon me sukses sulmet që synojnë shkatërrimin e kapaciteteve bërthamore të Iranit dhe vlerësoi se para nisjes së sulmeve, Irani ndodhej vetëm disa javë larg përftimit të një arme bërthamore.
Trump tha gjithashtu se ka “disa ide për çfarë të bëjë më tej”, por shtoi: “Më pëlqen të marr vendimin përfundimtar vetëm një sekondë para se të jetë e nevojshme.”
Ai përfundoi duke theksuar se mbështetësit e tij nuk duan të shohin Iranin të pajiset me armë bërthamore.
Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar, Keir Starmer, ka kryesuar një takim urgjent të Komitetit të Emergjencave COBRA lidhur me zhvillimet e fundit në Lindjen e Mesme.
Zëdhënësi i Downing Street njoftoi se gjatë takimit ministrat janë informuar mbi përpjekjet në vijim për të mbështetur shtetasit britanikë që ndodhen në rajon, si dhe për të mbrojtur sigurinë rajonale.
Po ashtu, është diskutuar për përpjekjet diplomatike që po zhvillohen në bashkëpunim me aleatët ndërkombëtarë.
Vendimi i Starmer për të thirrur këtë takim të nivelit të lartë vjen menjëherë pas kthimit të tij nga samiti i G7-ës në Kanada, ku së bashku me liderë të tjerë botërorë theksoi përkushtimin ndaj paqes dhe stabilitetit në rajon.
Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, zbuloi se pati një bisedë telefonike me Presidentin rus Vladimir Putin të martën (17 Qershor) duke hedhur poshtë ofertën e Moskës për të ndërmjetësuar në tensionin midis Iranit dhe Izraelit.
“Fola me të dje”, u tha Trump gazetarëve në Shtëpinë e Bardhë, pa hyrë në detaje rreth bisedës, siç raportohet nga Interfax.
Presidenti amerikan e bëri të qartë se nuk është i interesuar, të paktën për momentin, në ofertën e Putinit për të ndërmjetësuar në konflikt. “Ai ofroi të ndihmonte në ndërmjetësim. I thashë: ‘Më bëj një nder. Kujdesu për vendin tënd më parë. Le të ndërmjetësojmë për Rusinë më parë. Kujdesu për pjesën tjetër më vonë”, tha Trump
Irani ka deklaruar se ka lëshuar raketa balistike të tipit Sejjil-2 me karburant të ngurtë dhe rreze të mesme veprimi drejt Izraelit, thuhet në një deklaratë të Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike të Iranit (IRGC), e publikuar sot.
“Sipas fazës së dymbëdhjetë të operacionit ‘Premtimi i Vërtetë 3’, janë lëshuar raketat Sejjil-2 – raketa të rënda dhe me rreze të gjatë veprimi,” thuhet në deklaratë.
CNN nuk ka mundur të verifikojë në mënyrë të pavarur pretendimet e Iranit.
Irani ka kufizuar përkohësisht internetin në të gjithë territorin, si amsë sigurie nga sulmet kibernetike që mund t’i vijnë nga Izraeli.
“Për shkak të keqpërdorimit të rrjetit kombëtar të komunikimit nga armiku agresor për qëllime ushtarake dhe për të rrezikuar jetën dhe pronën e njerëzve të pafajshëm, kufizimet e aksesit në internet janë vendosur përkohësisht me vendim të autoriteteve kompetente”, tha ministria në një deklaratë.
Sipas deklaratës, qasja në “shërbimet e komunikimit publik dhe platformat vendase mbetet e disponueshme, si dhe po bëhen përpjekje për të ruajtur cilësinë e shërbimeve” për njerëzit në Iran.
Kjo vjen pasi NetBlocks, një organizatë joqeveritare që monitoron qeverisjen e internetit, tha më parë se Irani po përjeton një ndërprerje pothuajse të plotë të internetit. “Të dhënat e rrjetit tregojnë se Irani tani është në mes të një ndërprerjeje pothuajse të plotë kombëtare të internetit”, tha NetBlocks në një postim në X.
Qeveria iraniane ka kufizuar shpesh aksesin në internet në vend. Gjatë protestave mbarëkombëtare në vitin 2022, autoritetet zbatuan mbyllje të shumta të internetit në një përpjekje për të shtypur mospajtimin.
Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, iu drejtua qytetarëve izraelitë në ditën e gjashtë të armiqësive të vendit me Iranin, ka raportuar BBC.
Ai thotë se operacioni për të eliminuar kërcënimin bërthamor të Iranit po ecën përpara dhe se Izraeli po kontrollon qiellin mbi kryeqytetin e Iranit, Teheranin.
Netanyahu deklaron se, ndërsa ka pasur humbje të dhimbshme, fronti i brendshëm i Izraelit mbetet i fortë.
Kryeministri foli gjithashtu për Gazën, duke thënë se Izraeli mbetet i përkushtuar për të mposhtur Hamasin dhe për të shpëtuar pengjet e mbetura.
Së fundmi, ai falënderoi presidentin e SHBA-së, Donald Trump, për mbështetjen e tij dhe shtoi se udhëheqësit ishin në kontakt të rregullt.
Ushtria izraelite thotë se ka qëlluar raketa të mëtejshme drejt Iranit.
Në njoftimin e saj të përditshëm, IDF thotë se ka nisur një valë të re sulmesh që synojnë sistemet e raketave dhe vendet e magazinimit në Teheran.
Ajo shton se gjatë natës, në një sulm me tre valë që zgjati tre orë, dëmtoi një vend për prodhimin e centrifugave, ka raportuar BBC.
Ushtria amerikane është e gatshme të zbatojë çdo vendim që presidenti Donald Trump mund ta marrë në lidhje me Iranin, deklaroi të mërkurën sekretari amerikan i Mbrojtjes, Pete Hegseth, duke lënë të kuptohet se qëllimi i SHBA-së mund të bëhet më i qartë në ditët në vijim.
Duke dëshmuar para një komiteti të Senatit, Hegseth ishte shumë i kujdesshëm në deklaratat e tij publike, duke mos pranuar të thotë nëse Pentagoni ka përgatitur opsione për sulme ndaj Iranit.
Megjithatë, kur u pyet me këmbëngulësi nga ligjvënësit, ai e pranoi se është i gatshëm ta zbatojë çdo urdhër në lidhje me Iranin dhe paralajmëroi se Teherani duhet ta kishte dëgjuar thirrjen e Trumpit për të bërë marrëveshje mbi programin bërthamor, para se Izraeli t’i fillonte sulmet ajrore të premten.
“Ata duhet të kishin bërë marrëveshje, fjala e presidentit Trump ka peshë. Bota e kupton këtë. Dhe, në Departamentin e Mbrojtjes, puna jonë është të jemi gati dhe të përgatitur me opsione – dhe pikërisht këtë po bëjmë”, tha Hegseth para Komitetit të Forcave të Armatosura të Senatit.
Më herët të mërkurën, Trump nuk iu përgjigj pyetjeve të gazetarëve nëse Shtetet e Bashkuara do ta sulmojnë Iranin apo objektet e tij bërthamore, por tha se durimi i tij është sosur.
Duke folur pranë Shtëpisë së Bardhë, Trump e përsëriti thirrjen e tij për “dorëzimin e pakushtëzuar” të Iranit.
“Mund ta bëj, mund të mos e bëj. Dua të them, askush nuk e di çfarë do të bëj”, u tha Trump gazetarëve kur u pyet nëse kishte vendosur t’i fillonte bombardimet kundër Iranit.
Trump tha se Irani madje kishte lënë të kuptohet se dëshiron të dërgojë zyrtarë të vet në Shtëpinë e Bardhë për të biseduar mbi programin bërthamor të Teheranit dhe për t’i ndalur sulmet ajrore të Izraelit, por shtoi se “është shumë vonë”.
Izraeli i nisi bombardimet ndaj Iranit të premten e kaluar dhe të mërkurën ushtria izraelite tha se ka kryer gjithashtu sulme në Iranin perëndimor, duke goditur depo raketore dhe një raketahedhës të mbushur.
Izraeli i ka goditur disa objekte bërthamore dhe ushtarake, duke vrarë gjeneralë të lartë dhe shkencëtarë bërthamorë.
Irani i ka lëshuar rreth 400 raketa dhe qindra dronë në sulme hakmarrëse ndaj Izraelit prej atëherë.
David Petraeus ishte kreu i Centcom, Komandës Qendrore të Shteteve të Bashkuara për Lindjen e Mesme, midis viteve 2008 dhe 2010, kur Shtetet e Bashkuara hartuan planin për të shkatërruar programin bërthamor të Iranit.
“Dihet që ne e testuam atë plan brenda territorit kontinental të Shteteve të Bashkuara. Dhe e kuptuam se çfarë lloj municionesh duhej të përdornim për të arritur efektin e dëshiruar në objektivat e ndryshëm që përbënin programin bërthamor iranian”.
Amerikanët ishin mjaft të sigurt se mund ta zbatonin planin, por në fund Irani në atë kohë pranoi të nënshkruante marrëveshjen bërthamore me Perëndimin.
Gjenerali Petraeus, i cili ka qenë gjithashtu kreu i CIA-s, ndërsa Donald Trump ishte në Dhomën e Situatave, tha se kishte kuptim që presidenti të “amplifikonte ultimatumin e tij” dhe t’i jepte Iranit “një shans të fundit: të braktiste plotësisht programin e tij bërthamor duke i dhënë akses të plotë inspektimeve nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike, ose ne do ta eliminojmë vendndodhjen në Fordow”.
Sa gjatë mund ta vazhdojnë Irani dhe Izraeli këtë luftë rraskapitëse? Sa raketa ka Irani dhe sa rezerva mbrojtjeje nga raketat ka Izraeli?
Matematika e raketave është një nga pyetjet më të mëdha tani. Sa raketa dhe sisteme raketash i kanë mbetur Iranit? Dhe sa interceptorë ka për sistemin anti-raketë David’s Sling and Arrow të Izraelit, si dhe për sistemet amerikane tek shkatërruesit në rajon dhe për sistemin Thaad në tokë në Izrael?. Duket sikur Irani ka humbur një të tretën deri në gjysmën e sistemeve të tij të raketave dhe i kanë mbetur më pak se një mijë raketa. Shpërthimet e tij janë më të vogla me çdo lëshim dhe humbet sisteme raketash çdo ditë, por me 5-10% të raketave të tij që godasin objektivat në Izrael, ky është padyshim ende një kërcënim i rëndësishëm. Megjithatë, ndjesia ime është se, veçanërisht duke pasur parasysh asetet shtesë detare amerikane që po vijnë në rajon, interceptorët izraelitë dhe amerikanë do t’i mbijetojnë raketave iraniane.
Jo vetëm që amerikanët kanë të vetmen bombë në gjendje të depërtojë në vendin e pasurimit Fordow, i cili është gërmuar thellë në një mal, por ju keni edhe të vetmet aeroplanë që mund ta mbajnë atë.
Anija amerikane 13-tonëshe Massive Ordinance Enemitter (MOP). Vetëm Shtetet e Bashkuara e kanë MOP dhe vetëm Shtetet e Bashkuara kanë bombarduesit B-2 që mund ta mbajnë dhe përdorin atë armë.
Izraeli thotë se Irani tani ishte shumë afër një arme bërthamore, por duket se inteligjenca amerikane kishte informacione të ndryshme. A ka edhe ndonjë lloj lufte të brendshme inteligjence në Shtetet e Bashkuara për këtë çështje, siç ka ndodhur shpesh para luftërave të mëdha, përfshirë pushtimin e Irakut?
Jo, mendoj se ka rëndësi se si bëhet pyetja dhe kjo shpesh nënvlerësohet. Çështja është se ekziston një njohje e gjerë – bazuar në informacionin e publikuar publikisht nga IAEA – se Irani po bën përparim drejt aftësisë për të prodhuar armë bërthamore duke rritur vazhdimisht sasinë e uraniumit të pasuruar shumë në zotërim të tij, dhe se aktualisht ka mjaftueshëm për të prodhuar nëntë bomba. Pasurimi i mëtejshëm i uraniumit të pasuruar shumë në një nivel të armëve do të kërkonte një kohë relativisht të shkurtër, dhe Irani ka zhvilluar aftësinë për ta bërë këtë. Pra, Irani është shumë më afër potencialit për të pasuruar uraniumin në një nivel të armëve dhe më pas për të ndërtuar një pajisje bërthamore sesa ka qenë ndonjëherë më parë.
Misioni iranian në Organizatën e Kombeve të Bashkuara ka thënë se Irani nuk do të negociojë dhe nuk do të pranojë paqe “nën presion”.
Në një postim në platformën “X”, iu përgjigj komenteve të presidentit amerikan, Donald Trump, gjatë ditëve të fundit, ku thanë se e vetmja gjë e neveritshme janë “gënjeshtrat e tij dhe kërcënimi për ta ‘eliminuar’ udhëheqësin suprem të Iranit.
“Irani NUK negocion nën trysni, NUK pranon paqe nën trysni dhe sigurisht JO me një luftënxitës të tejkaluar që përpiqet të ruajë rëndësinë e tij. Irani do t’i përgjigjet çdo kërcënimi me një kundër-kërcënim dhe çdo veprimi me masa reciproke”, thuhet në reagim, shkruan CNN.
Më herët sot, Trumpi deklaroi se i ka ofruar Iranit “ultimatumin përfundimtar”, teksa po shqyrton mundësinë e një ndërhyrjeje ushtarake amerikane në Iran.
Presidenti amerikan Donald Trump i ofroi një mesazh udhëheqësit suprem të Iranit kur u pyet për komentet e fundit nga Ajatollah Ali Khamenei se vendi i tij “nuk do të dorëzohet kurrë” në konfliktin me Izraelin.
“Unë them, paç fat”, tha Trump për CNN në Shtëpinë e Bardhë, përcjell Telegrafi.
I pyetur se kur do të mbarojë durimi i tij me Iranin, Trump tha: “Tashmë ka mbaruar – prandaj po bëjmë atë që po bëjmë”.
Këto komente vijnë ndërsa ka raportime se Trump po bëhet gjithnjë e “më i afërt” për përdorimin e aseteve ushtarake amerikane për të goditur objektet bërthamore iraniane dhe po heziton për idenë e një zgjidhjeje diplomatike për t’i dhënë fund konfliktit në rritje të Teheranit me Izraelin.
Megjithatë, presidenti tregoi se “asgjë nuk është tepër vonë” kur bëhet fjalë për një zgjidhje diplomatike.
Trump tha gjithashtu se ka folur çdo ditë me kryeministrin e Izraelit Benjamin Netanyahu, duke bërë lavdërime rreth homologut të tij.
Presidenti Donald Trump thotë se e ka inkurajuar kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu të vazhdojë fushatën e tij në Iran.
“Unë i thashë: Vazhdo”, tha Trump kur u pyet për mesazhin e tij drejtuar udhëheqësit izraelit mes tensioneve në rritje rajonale.
“Unë flas me të çdo ditë”, vazhdoi Trump. “Ai është një njeri i mirë, që bën shumë”.
Ndërsa i pyetur nëse i kishte dhënë Netanyahut ndonjë shenjë se mund ta ndihmojë vendin përtej asaj që ka bërë tashmë, Trump tha se nuk e kishte bërë.
“Jo. Deri më tani,…”.
Vijon të jenë të acaruara tensionet mes Izraelit dhe Iranit.
Forcat ajrore të Izraelit kanë shkatërruar selinë e sigurisë së brendshme të Iranit, sipas ministrit të mbrojtjes së Izraelit, Israel Katz.
“Coronado vazhdon të godasë Teheranin”, tha ai.
“Avionët e Forcave Ajrore tani kanë shkatërruar Selinë e Sigurisë së Brendshme të regjimit iranian, krahun qendror represiv të diktatorit iranian. Siç premtuam, ne do të vazhdojmë të dëmtojmë simbolet e pushtetit dhe të godasim regjimin e ajatollahëve kudo”, shtoi më tej.
Kjo është dita e 6-të e shkëmbimit të zjarrit mes dy vendeve të Lindjes së Mesme.Të dyja palët kanë pasur viktima, por numri është shumë më i madh nga ana e Iranit.
Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump, është pyetur nga gazetarët për atë nëse ShBA’ja do të përfshihet në sulmet ndaj Iranit.
Ai ka shmangur pyetjet lidhur me këtë, duke thënë se nuk mund të deklarohet.
Më pas shtoi: “Mund ta bëj, mund të mos e bëj. Askush nuk e di çfarë dua të bëj. Por mund të them këtë: Irani ka shumë probleme dhe do të negociojë.”, raporton BBC, përcjell Reporteri.net.
Ai përsëriti gjithashtu deklarimin e bërë disa herë ditët e fundit, se Irani duhej të kishte qenë më i gatshëm për të negociuar para se Izraeli të godiste./Reporteri.net
Udhëheqësi Suprem i Iranit, Ali Khamenei, i është përgjigjur Presidentit amerikan Donald Trump në një deklaratë të transmetuar në televizion.
Por kjo nuk është hera e parë që ai flet për ShBA-në.
Trump dhe Khamenei kanë shkëmbyer fjalë në internet për një kohë tashmë.
Të martën, Trump pretendoi se ka “kontroll të plotë dhe total mbi hapësirën ajrore të Iranit”.
Në një postim tjetër në platformën e tij “Truth Social”, ai paralajmëroi Khamenein: “Ne dimë saktësisht se ku është fshehur soji i ashtuquajtur ‘Udhëheqës Suprem’. Ai është një objektiv i lehtë, por është i sigurt atje – Ne nuk do ta eliminojmë, të paktën për tani… [por] durimi ynë po shteron.”
Një postim i fundit lexonte: “DORËZIM PA KUSHTE!”
Në një seri postimesh të tij në X të mërkurën, Khamenei paralajmëroi se hyrja e SHBA-së në “luftë” është “100% në dëm të vetvetes”.
Ai gjithashtu shkroi se nuk është “e mençur” t’i thuash Iranit të dorëzohet, duke shtuar se ata “kurrë nuk do të dorëzohen si përgjigje ndaj sulmeve të askujt”.
Një postim tjetër në X lexonte: “Me retorikën e tij absurde, ai kërkon që populli iranian t’i dorëzohet atij… Kombi iranian nuk frikësohet nga kërcënimet e tilla.”
/Reporteri.net/
Udhëheqësi Suprem, Ayatollah Ali Khamenei, tha se kombi iranian “nuk është një komb që dorëzohet,” një ditë pasi Presidenti amerikan Donald Trump i bëri thirrje vendit të dorëzohet pa kushte.
“Le t’ua bëjnë amerikanëve të ditur se kombi iranian nuk dorëzohet, dhe çdo ndërhyrje ushtarake nga ana e tyre do të shkaktojë pa dyshim dëme të pariparueshme,” tha Khamenei të mërkurën në një fjalim kombëtar – vetëm komenti i tij i dytë publik që nga kur Izraeli nisi sulmin ndaj Iranit javën e kaluar.
“Ata që janë të mençur dhe njohin Iranin, popullin e tij dhe historinë e tij, kurrë nuk i flasin këtij kombi në gjuhën e kërcënimeve,” paralajmëroi ai.
Pas deklaratës së Trump të martën, ku tha se Khamenei ishte “një objektiv i lehtë” për SHBA dhe Izraelin, ai më pas shtoi kërkesat e tij në platformën Truth Social: “DORËZIM PA KUSHTE!”
Në fjalimin e tij, Khamenei tha se “amerikanët duhet të dinë se çdo ndërhyrje ushtarake nga Shtetet e Bashkuara do të sjellë pa dyshim dëme të pariparueshme.”
/Reporteri.net/
Udhëheqësi Suprem i Iranit, Ali Khamenei, përmes një deklaratë të lexuar në televizionin shtetëror të Iranit, ka thënë se çdo veprim ushtarak i Shteteve të Bashkuara të Amerikës ndaj Iranit do të përballet “me pasoja të pariparueshme”, raporton BBC, përcjell Reporteri.net.
Deklarata e tij vjen pas raportimeve se Presidenti amerikan, Donald Trump, po e shqyrton mundësinë që t’i bashkohet Izraelit për të ndërmarrë sulme ndaj centraleve bërthamore iraniane.
“Çdo formë ndërhyrjeje ushtarake nga ana e Shteteve të Bashkuara pa dyshim do të përballet me pasoja të pariparueshme,” thuhet në deklaratën që u lexua nga moderatori.
Ndryshe, Trump deklaroi dje se ShBA’ja e di vendndodhjen e saktë të Khameneit, por se tash për tash nuk do ta vrasin.
Ai e cilësoi liderin Iranian si “target të lehtë”./Reporteri.net
Ministri i Jashtëm izraelit Gideon Sa’ar i ka dërguar një letër Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara duke pretenduar se Irani ka një “plan strategjik” për të eliminuar vendin e tij, duke thënë se Izraeli është i vendosur të mbrohet.
“Irani ka një plan strategjik për të eliminuar Izraelin. Izraeli nuk mund dhe nuk do ta pranojë kërcënimin e shfarosjes!” shkroi Sa’ar në X ku ndau një kopje të letrës.
Sulmi i Izraelit ndaj Iranit, shkroi ai në letrën e tij, “u nis pas një zhvillimi kritik në programin e armëve bërthamore të Iranit dhe synonte gjithashtu pengimin e kërcënimit të menjëhershëm të sulmeve të tjera raketore dhe të ndërmjetësuara nga Irani.”
Vendimi për të sulmuar u mor “si një masë e fundit”, thuhej në letër. /Reporteri.net/
Udhëheqësi Suprem i Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, ka deklaruar sot se nuk do të tregojnë aspak mëshirë për udhëheqësit e Izraelit, shkruan “The Guardian”, përcjell Reporteri.net.
“Duhet t’i japim një përgjigje të ashpër regjimit terrorist zionist. Nuk do t’u tregojmë asnjë mëshirë zionistëve”, ka deklaruar Khamenei.
Deklarata e tij vjen vetëm një ditë pasi Presidenti amerikan, Donald Trump deklaroi se Shtetet e Bashkuara të Amerikës e dijnë saktë vendndodhjen e Khameneit, por se tani për tani nuk do ta vrasin.
Trump madje e cilësoi atë si objektiv të lehtë./Reporteri.net
Mbi 30 aeroplanë amerikanë furnizues me karburant janë dërguar në Lindjen e Mesme ditët e fundit, sipas dy zyrtarëve amerikanë.
Nëse presidenti Donald Trump jep urdhër që SHBA të përfshihet në konfliktin mes Izraelit dhe Iranit, këta avionë furnizues mund të përdoren për të mbështetur misionet e avionëve luftarakë izraelitë mbi Iran, duke u ofruar atyre karburant gjatë fluturimit, thuhet në analizën e CNN.
Pa këtë mbështetje, avionët izraelitë kanë një kohë të kufizuar për të qëndruar mbi hapësirën ajrore iraniane në kërkim të objektivave, përpara se të detyrohen të kthehen në Izrael për t’u furnizuar me karburant. Edhe pse Forca Ajrore Izraelite ka disa avionë furnizues, ata nuk mjaftojnë për të përkrahur numrin e madh të avionëve që Izraeli ka përdorur, që sipas ushtrisë izraelite arritën deri në 200 avionë në sulmet e para.
Më shumë kohë ajrore mbi Iran mund të jetë veçanërisht e rëndësishme nëse avionët izraelitë kërkojnë të godasin hedhës raketash balistike të lëvizshme, të cilat mund të qëllojnë, të fshihen, të rimbushen dhe të rishfaqen kur në qiell nuk ka avionë izraelitë.
Avionët furnizues gjithashtu mund të mbështesin bombarduesit amerikanë B-2, nëse Trump jep urdhër për të goditur objektivat bërthamore iraniane. Në konfliktet e mëparshme, B-2 janë nisur nga baza e tyre e vetme në Missouri dhe kanë nevojë për furnizim ajror për të përballuar udhëtimin vajtje-ardhje.
Këta avionë furnizues nuk mbështesin vetëm B-2 dhe B-52, por edhe avionët e tjerë ushtarakë amerikanë të vendosur në bazat në rajon apo në aeroplanmbajtëset në Oqeanin Indian, nëse urdhërohen të hyjnë në luftë.
/CNN/Reporteri.net/
Ministri i Jashtëm i Izraelit, Gideon Sa’ar, i ka dërguar një letër Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, duke pohuar se Irani ka një “plan strategjik” për të eliminuar shtetin izraelit, dhe ka theksuar se Izraeli është i vendosur të mbrohet.
“Irani ka një plan strategjik për të eliminuar Izraelin. Izraeli nuk mund dhe nuk do ta pranojë kërcënimin për shfarosje!” — shkroi Sa’ar në rrjetin X, duke ndarë edhe një kopje të letrës.
Në letrën e tij, ai shkruan se sulmi i Izraelit ndaj Iranit u realizua pasi ndodhi një zhvillim kritik në programin bërthamor të Iranit, dhe gjithashtu kishte për qëllim të parandalonte një kërcënim të menjëhershëm nga sulmet e tjera me raketa dhe nga grupet përfaqësuese të Iranit (proxies).
Vendimi për të sulmuar, shkruhet në letër, u mor “si një masë e fundit”, pasi kërcënimi u vlerësua si i pashmangshëm dhe i afërt.
/Reporteri.net/
Irani tha të mërkurën se kishte arrestuar pesë agjentë të dyshuar të agjencisë së inteligjencës Mossad të Izraelit me akuzën e “njollosjes” së imazhit të vendit në internet, raportuan agjencitë iraniane të lajmeve, siç transmeton The Guardian.
“Këta mercenarë kërkuan të mbjellin frikë në publik dhe të njollosin imazhin e sistemit të shenjtë të Republikës Islamike të Iranit përmes aktiviteteve të tyre të llogaritura në internet”, cituan agjencitë e lajmeve Tasnim dhe SNA një deklaratë nga Garda Revolucionare.
Ata shtuan se arrestimet ishin bërë në Iranin perëndimor. /Reporteri.net/
Ish-ambasadori i Izraelit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës ka deklaruar se ka frikë se Irani do të përpiqet të tërheqë Washingtonin në luftë duke sulmuar një anije apo bazë amerikane, shkruan BBC, përcjell Reporteri.net.
Michael Oren thotë se ka persona brenda Shtëpisë së Bardhë që nuk duan që SHBA të përfshihet në një tjetër luftë në Lindjen e Mesme.
“[Nëse Irani sulmon i pari SHBA-në] kjo do të rrisë presionin mbi Trump nga vetë administrata e tij, dhe Presidenti Trump do të ushtrojë presion mbi Izraelin për të negociuar një fund të luftimeve”, ka deklaruar Oren.
“Kështu mund të mendojnë iranianët,” thotë Oren. “Kjo është një frikë që unë kam”, ka shtuar ai.
Oren thotë se Izraeli duhet të vazhdojë sulmet e tij, teksa shton se tani nuk është koha për armëpushim.
“Pse do të donte dikush që ne të ndalonim? Pse do të mos donte dikush që Irani të dobësohej ndjeshëm?”, ka shkruar Oren./Reporteri.net
Irani dhe Izraeli nisën sulme të reja me raketa ndaj njëri-tjetrit të mërkurën, ndërsa lufta ajrore midis dy armiqve të hershëm hyri në ditën e gjashtë pavarësisht një thirrjeje nga Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, për dorëzimin pa kushte të Teheranit.
Ushtria izraelite tha se dy breshëri raketash iraniane u lëshuan drejt Izraelit në dy orët e para të mëngjesit të së mërkurës. Shpërthime u dëgjuan mbi Tel Aviv.
Izraeli u tha banorëve në një zonë jugperëndimore të Teheranit të evakuoheshin në mënyrë që forcat e tij ajrore të mund të godisnin instalimet ushtarake iraniane. Faqet e internetit të lajmeve iraniane thanë se Izraeli po sulmonte një universitet të lidhur me Gardën Revolucionare të Iranit në lindje të kryeqytetit.
Associated Press ka raportuar se një shpërthim i fuqishëm u dëgjua rreth orës 05:00 të mëngjesit në Teheran të mërkurën në mëngjes, pas shpërthimeve të tjera që ndodhën më herët.
Autoritetet në Iran nuk ofruan asnjë konfirmim për sulmet, të cilat janë bërë gjithnjë e më të zakonshme ndërsa fushata ajrore izraelite është intensifikuar që nga fillimi i saj të premten.
Ushtria izraelite thotë se ka sulmuar “një vend prodhimi centrifugash dhe disa vende prodhimi armësh” gjatë natës. The Guardian nuk ishte në gjendje të verifikonte pretendimet dhe qeveria iraniane nuk i ka pranuar sulmet.
Mbi 50 avionë luftarakë të Forcave Ajrore, të udhëhequr nga inteligjenca e saktë nga Drejtoria e Inteligjencës, përfunduan një seri sulmesh ndaj objektivave ushtarake në zonën e Teheranit në orët e fundit.”
“Gjatë valës së sulmeve, disa vende prodhimi armësh u vunë në shënjestër. Ndër objektet e prodhimit të armëve të sulmuara ishte një vend për prodhimin e lëndëve të para dhe komponentëve për montimin e raketave tokë-tokë që regjimi iranian ka lëshuar dhe vazhdon të lëshojë drejt Shtetit të Izraelit”, u tha në njoftim.
Zyra e Drejtorit të Inteligjencës Kombëtare në SHBA thotë se Irani është i armatosur me numrin më të madh të raketave balistike në Lindjen e Mesme. Irani ka thënë se raketat e tij balistike janë një forcë e rëndësishme parandaluese dhe hakmarrëse kundër SHBA-së, Izraelit dhe objektivave të tjerë të mundshëm rajonalë.
Trump paralajmëroi në mediat sociale të martën se durimi i SHBA-së po mbaronte. Ndërsa tha se nuk kishte qëllim për të vrarë udhëheqësin e Iranit, Ajatollah Ali Khamenei “për momentin”, komentet e tij sugjeruan një qëndrim më agresiv ndaj Iranit, ndërsa ai peshon nëse duhet të thellojë përfshirjen e SHBA-së./Reporteri.net/
Opozitari iranian në mërgim, Princi i Kurorës Reza Pahlavi, e quan “mi të frikësuar” Liderin Suprem të Iranit, Ali Khamenei. Ai në një adresim popullit irianian, i bën thirrje që të mos sakrifikojnë vetën e tyre për një regjim në rënie.
Ai deklaron se “Republika Islamike ka arritur fundin e saj dhe është në proces të shembjes”.
“Fundi i Republikës Islamike është fundi i luftës së saj 46-vjeçare kundër kombit iranian”, deklaron tutje.
Sipas tij, e ardhmja është e ndritur duke u shprehur për një qeveri demokratike pas rënies së regjimit.
“Republika Islamike ka ardhur në fund dhe po shembet. Ajo që ka filluar është e pakthyeshme. E ardhmja është e ndritur dhe së bashku do ta kthejmë faqen e historisë. Tani është koha për t’u ngritur; koha për të rimarrë Iranin. Do të jem me ju së shpejti.
“Ne kemi një plan për të ardhmen e Iranit dhe lulëzimin e tij. Ne jemi të përgatitur për njëqind ditët e para pas rënies, për periudhën kalimtare dhe për krijimin e një qeverie kombëtare dhe demokratike—nga populli iranian dhe për popullin iranian”, ka thënë ai në një video.
Ndërsa konflikti midis Izraelit dhe Iranit intensifikohet, si Presidenti i SHBA-së Donald Trump ashtu edhe Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu kanë ngritur mundësinë e shënjestrimit të udhëheqësit të plotfuqishëm të Teheranit, Ajatollah Ali Khamenei.
Një sulm i drejtpërdrejtë ndaj Khameneit do ta zhyste rajonin në një territor të panjohur.
Një nga njerëzit më të fuqishëm në Lindjen e Mesme, Khamenei e ka sunduar Iranin me grusht të hekurt për gati katër dekada, duke u përballur me SHBA-në dhe Izraelin, ndërsa shtyp disidentët në vend dhe duke avancuar programin bërthamor të diskutueshëm të Iranit, raporton CNN.
Si udhëheqës suprem, ai ushtron kontrollin e qeverisë, gjyqësorit dhe ushtrisë në kombin me 90 milionë banorë, si dhe të Gardës Revolucionare të Iranit (IRGC) dhe forcës së fuqishme Quds, një njësi klandestine e IRGC që mbikëqyr përfaqësuesit, përfshirë Hamasin, Hezbollahun dhe Huthitët.
I lindur në vitin 1939 në Mashhad, qytetin më të shenjtë të Iranit, Khamenei ishte i mbrojturi i Ajatollah Ruhollah Khomeini, një nga udhëheqësit kryesorë të revolucionit që rrëzoi monarkinë pro-perëndimore të Iranit në vitin 1979 dhe themeloi Republikën Islamike.
Ai ishte gjithashtu një shënjestër për kundërshtarët e Khomeinit dhe i shpëtoi një atentati në vitin 1981 që ia la krahun e djathtë të padobishëm.
Khamnei u bë udhëheqës suprem pas vdekjes së Khomeinit në vitin 1989. Që atëherë, ai e ka zgjeruar ndikimin e Iranit shumë përtej kufijve të tij, duke e pozicionuar atë si një fuqi rajonale me të cilën duhet të llogaritet.
Për më shumë se 30 vjet nën udhëheqjen e Khameneit, Irani shmangu konfliktet e drejtpërdrejta me kundërshtarët e tij, duke u fortifikuar me një rrjet grupesh militante aleate të përhapura në të gjithë rajonin, të njohura si “Boshti i Rezistencës”.
Kjo ndryshoi kur Hamasi sulmoi Izraelin më 7 tetor 2023.
Lufta e Izraelit në Gaza dhe sulmet ndaj Hezbollahut, një prej përfaqësuesve më të çmuar të Iranit, e kanë trimëruar Izraelin dhe kanë shkatërruar imazhin e Iranit si një fuqi e padepërtueshme, duke kulmuar me sulmet e javës së kaluar kundër objekteve bërthamore dhe udhëheqjes së lartë ushtarake të Iranit. /Reporteri.net/
Ish-shefi i shërbimit sekret britanik, Sir John Sawers, ka thënë se Izraeli nuk i ka shenjëstruar disa nga objektet më të rëndësishme bërthamore të Iranit, pasi nuk kanë kapacitet ushtarak për të goditur thellë nën tokë.
Sipas Sir Sawer tha se vetëm amerikanët e kanë atë kapacitet, ndërsa Uashingtoni do të jetë përpara një vendimi të madh nëse do t’u bashkohet izraelitëve apo do të gjejnë rrugë diplomatike për dalje nga situata.
“Ekziston rreziku që të përfundojmë me një Iran të dëmtuar dhe të plagosur, por me programin bërthamor ende të paprekur”, tha Sir Sawers, shkruan CNN.
Megjithatë, ai mendon se qëllimi i Izraelit është “t’i përfshijë amerikanët në konflikt”, në mënyrë që fuqia e ShBA-së të përdoret për të shkatërruar objektet bërthamore.
Izreaeli është në pritje për të parë nëse Shtetet e Bashkuara të Amerikës do ta ndihmojnë për ta sulmuar Iranin.
Një zyrtar i lartë izraelit ka deklaruar për CNN se po e presin vendimin e presidentit amerikan, Donald Trump, përcjell Reporteri.net.
“Po presim vendimin e presidentit”, ka deklaruar ky zyrtar.
Zyrtarët amerikanë dhe izraelitë kanë qenë në komunikim të vazhdueshëm lidhur me ecurinë e operacioneve ushtarake izraelite në Iran dhe mundësinë e përfshirjes së SHBA-së.
Megjithatë, dy zyrtarë izraelitë thanë se kryeministri Benjamin Netanyahu nuk po i kërkon drejtpërdrejt Trump-it që të miratojë sulme amerikane ndaj Fordow, objektit bërthamor iranian që ndodhet nën një mal.
Netanyahu, ashtu si zyrtarë të tjerë izraelitë, po shpreson që Trump ta marrë këtë vendim vetë – pa ndjerë se është shtyrë nga homologu izraelit.
“I gjithë operacioni bazohet në idenë se SHBA do të bashkohet në një moment,” ka deklaruar një zyrtar i tretë izraelit.
CBS raportoi duke u thirrur në burime se Trump po shqyrton mundësinë që t’i bashkohet Izraelit për të ndërmarrë sulme ndaj centraleve bërthamore iraniane, përfshirë edhe atë në Fordow./Reporteri.net
Reporteri.net është gazetë online e lajmeve nga vendi dhe bota. Qëllim kryesor ka informimin e drejtë, të paanshëm dhe të shpejtë. Reporteri.net, në pronësi të “R Media L.L.C.”, është themeluar në mars të vitit 2019 dhe drejtohet nga gazetarët Bekim Kabashi dhe Mentor Gjergjaj.
E-Mail: info@reporteri.net
Marketing: marketing@reporteri.net
Adresa: Rr. UÇK, Nr. 102/11 10000 Prishtinë, Kosovë
