×
  • Extra
  • Lista

    Gratë në “botën e burrave” që bënë disa nga zbulimet më të mëdha shkencore

    Reporteri
    12 Mars 2019 | 13:06

    Të gjithë kemi dëgjuar për Ajnshtajnin, Njutonin, Galileun, Tesllën dhe për shkencëtarë e shpikës të tjerë të mëdhenj. Megjithatë, për disa gra, vetëm kohët e fundit është mësuar se sa kontribut të madh i kanë dhënë shkencës. 


    Përveç Maria Kirit, fituese e Çmimeve Nobel, pakush është në gjendje të përmend emrin e një gruaje që njihet për kontribut të madh shkencor. Arsyeja për këtë është se shumica prej tyre kontributin dhe angazhimin e tyre për shkencë e bënë në fshehtësi, dhe fakti që duke jetuar në “botën e burrave”, shpesh kontributi i tyre nuk është njohur, shkruan Reporteri.net

    Hepatia

    Hepatia nga Aleksandria ishte shkencëtare greke, gruaja e parë në histori që është marrë me matematikë, astronomi dhe filozofi. Jetoi në shekullin e katërt dhe të pestë të erës së re. U gjend në krye të shkollës neoplatonike ku ligjëronte astronominë dhe filozofinë. Asnjë nga shkrimet e saj nuk është ruajtur dhe pak dihet për jetën e saj. Mendohet se ka shkruar disa libra për matematikë. Vdekjen e saj disa e lidhin me shkatërrimin e bibliotekës së Aleksandrisë. Besohet se u vra nga një turmë e krishterë.

    Ada Lovelace

    A e dini se programuesi i parë në botë ishte gruaja që jetonte në shekullin e 19-të? Është Ada Lovelace, vajza e poetit britanik Bajron. Ajo në fakt nuk takoi asnjëherë të aitin i cili u divorcua nga nëna e saj,  kur Aida ishte pesë muajshe. Nëna e saj bëri gjithçka për të mos e lejuar të bëhet poete si babai dhe Ada ishte i interesuar për shkencën dhe matematikën. Ajo bashkëpunoi me shpikësin Charles Babydy, i cili donte të zhvillonte një makinë të re llogaritëse, e cila tani konsiderohet paraardhëse e kompjuterave. Ada ka punuar në një algoritëm për llogaritjen e numrave Bernoulli që hyri në histori si programi i parë kompjuterik në botë.

    Lovelace vdiq nga kanceri në vitin 1852, kur  ishte vetëm 36 vjeç. Më shumë se 150 vjet më vonë, ne kujtojmë kontributet e saj në shkencë dhe inxhinierinë.

    Maria Kiri

    Maria Kiri është gruaja më e famshme polake e të gjitha kohërave dhe “nëna e fizikës moderne”. Deri më sot, ajo ka mbetur gruaja e vetme që ka fituar dy Çmime Nobel dhe i vetmi person që ka marrë çmime në dy kategori të ndryshme në shkencë. Nën kontrollin e saj personal, u krye studimi i parë në botë mbi mundësinë e shërimit të kancerit përmes radioaktivitetit. Ai është një nga themeluesit e degës së re të kimisë – radiokimisë. Maria Kiri dhe burri i saj, fizikanti francez Pierre Kiri, zbuluan në vitin 1898 një element të ri radioaktiv, të cilit i quanin Polonium, Poloni, vendlindja e Marisë.

    Irena Kiri

    Vajza e Marisë dhe e Pierre u nda nga gjurmët e tyre. Në Sorbonne në vitin 1925 ajo bëri doktoraturën në temën e grimcave alfa të nxjerra nga poloniumi. Një vit më vonë, në vitin 1926, Frederick Jolie martohet me të, i cili bëhet jo vetëm partneri i saj por edhe studiues. Për punën e tyre të përbashkët, në vitin 1935, ata morën çmimin Nobel “për sintezën e elementeve të reja radioaktive”.

    Marie Tharp

    Marie Tharp ishte gjeologe dhe hartografe amerikane. Së bashku me Bruce Hazen, ajo bëri hartën e parë të detajuar shkencore të thellësisë së oqeanit. Falë zbulimeve të saj u konfirmua teza për lëvizjet kontinentale. Sot, konsiderohet se të gjitha kontinentet u bashkuan 200 milion vjet më parë në një superkontinent – Pangea.

    Rosalind Franklin Z

    Zbulimi i strukturës së ADN-së u atribuohet shkencëtarëve James Watson dhe Frances Kriek. Megjithatë, biofizikania britanike Rosalind Franklin luajti një rol të madh në këtë. Pa kontribuar në kuptimin e strukturës molekulare të ADN-së dhe ARN-së, Watson dhe Crick nuk do të ishin në gjendje të fitonin çmimin Nobel. Fraenklin është më e njohur nga difrakti i ADN-së, i cili çoi në zbulimin e një ADN të dyfishtë spirale. Ajo gjithashtu studioi strukturën molekulare të thëngjillit.

    Dorothy Hodgkin

    Hodgkin ishte një kimiste britanike, themeluese e kristalografisë së proteinave dhe fituese e Çmimit Nobel, si dhe shumë çmime të tjera. Një nga arritjet e para të mëdha të saj është zbulimi i strukturës së kolesterolit në vitin 1937. Ajo gjithashtu ka krijuar strukturën e proteinave të ndryshme, duke përfshirë insulinën. Hodgkin është një nga 33 gratë që fituan çmimin Nobel.

    Jocelyn Bell Burnell

    Kjo astrofizikante nga Irlanda Veriore zbuloi pulsarë radiofonikë gjatë përgatitjes së tezës së doktoraturës në Universitetin e Kembrixhit. Pulsarët janë yje neutrone që rrotullohen jashtëzakonisht shpejt. Mentori i saj mori çmimin Nobel për këtë zbulim, megjithëse ajo së pari i vuri re dhe i analizoi ato me saktësi. Astrofizikanti  Dr. Josif Shchlovsky, një astrofizikant rus, ishte i zemëruar që ajo ishte lënë jashtë listës së çmimeve, kështu që deklaroi: “Miss Bel, ju bëtë zbulimin më të rëndësishëm astronomik të shekullit të njëzetë”. /Reporteri.net

    Shpërndaje:
    Të ngjashme
    Të ngjashme

    © Reporteri (R Media L.L.C.), 2019-2024. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

    Linku i lajmit u kopjua!